On the 60th Anniversary of the Nuclear Research Center, NUM: Research on Nuclear Applications and Technologies
DOI:
https://doi.org/10.22353/physics.v38i621.10111Keywords:
цөмийн физикAbstract
Since its establishment in 1965 as the Nuclear Analysis Group under the National University of Mongolia, the Nuclear Research Center has been actively engaged in both fundamental and applied research in nuclear physics, as well as the implementation of nuclear methods and technologies in end users. During this period, over 400 scientific articles have been published in the field of nuclear applications and technologies. In addition, 8 technologies have been introduced into industrial use, 3 patents have been granted, 13 certificates of authorship and 2 utility model certificates have been obtained, and 20 Mongolian national standards have been developed and approved. In traditional Mongolian timekeeping, twelve years constitute one cycle, and five such cycles comprise a full sixty-year period known as an era, or jaran. Indeed, sixty years is a significant span of time, both in the life of a scholar and in the history of a scientific institution. This review article aims to briefly summarize the research activities undertaken over the past sixty years by the scientists and researchers of the Nuclear Physics Research Center (NPRC), with a particular focus on applied nuclear research, the development of nuclear methods and technologies, the creation of instruments and devices, and their implementation by end users—organized and presented by time period.
Downloads
References
П.Зузаан, С.Даваа, Цөмийн физикийн судалгааны төв 40 жилд, МУИС-ийн хэвлэх үйлдвэр (2005).
С.Даваа, П.Зузаан, Н.Норов, Г.Хүүхэнхүү, Цөмийн физикийн судалгааны төв 50 жилд, Мөнхийн үсэг ХХК (2015).
С.Даваа, П.Зузаан, “Цөмийн физикийн судалгааны төв 50 жилд”, Sci. tran. NUM, Phys., 438(20), 1–6, (2015).
Ш.Гэрбиш, Ж.Сэрээтэр, “Электронные схемы для амплитутного и временного отбора импульсов”, МУИС ЭШБ 32, 116-119 (1970).
Ж.Ганзориг, П.Зузаан, Ж.Сэрээтэр, Ш.Гэрбиш, И.Чадраабал, Г.Үнэнбат, Г.Хүүхэнхүү, Л.Тогтохбаяр, ”Ge(Li) гамма-спектрометр”, МУИС ЭШБ 46, 65-73 (1973).
Ш.Гэрбиш, Ж.Сэрээтэр, Л.Тогтохбаяр, Д.Чүлтэм, “Установка для исследования миллисекундных изомеров, возбуждаемых быстрыми нейтронами 14 МэВ”, МУИС ЭШБ 42, 21-29 (1973).
Н.Ганбаатар, Ш.Гэрбиш, Л.Дашзэвэг, Ж.Сэрээтэр, С.Лодойсамба, Г.Үнэнбат, Д.Шагжжамба, “44 миллисекундный изомер индий-114, МУИС ЭШБ 2(52), 61-69 (1975).
Н.Ганбаатар, Ш.Гэрбиш, П.Зузаан, Ж.Сэрээтэр, И.Чадраабал, Г.Үнэнбат, Д.Шагжжамба, “Распад индий-112, МУИС ЭШБ 2(52), 71-81 (1975).
Б.Далхсүрэн, А.Г.Белов, Ш.Гэрбиш, Н.Ганбаатар, “Модуляция дейтронного пучка генератора нейтронов НГ-200”, Нейтронная физика IV-M, 254-260 (1977).
Н.Ганбаатар, Ш.Гэрбиш, Ж.Сэрээтэр, “Определение процентного содержания меди в образцах медных руд методам НАА”, ШУА ФТХ-ийн бүтээл 12, 55-59 (1973).
П.Зузаан, Ж.Сэрээтэр, Г.Хүүхэнхүү, Ш.Гэрбиш, Д.Чүлтэм, “Циклический активационный анализ с перемешением образца”, МУИС ЭШБ 43, 71-80 (1973).
Ш.Гэрбиш, Н.Содном, О.Отгонсүрэн, Ж.Сэрээтэр, Д.Чүлтэм, “Исследование радиоактивности древных костей ядернофизикческими методами”, МУИС ЭШБ 43, 81-95 (1973).
Т.Гун-Аажав, О.Отгонсүрэн, Ш.Гэрбиш, Ж.Сэрээтэр, Д.Чүлтэм, “Исследование радиоактивности костей динозавра с помощью гамма спектрометра”, Атомная энергия 35 2, 130-132 (1973).
Ж.Ганзориг, Т.Гун-Аажав, О.Отгонсүрэн, Ж.Сэрээтэр, Ш.Гэрбиш, И.Чадраабал, Д.Чүлтэм, “НАА костей динозавра на уран, торий и РЗЭ”, Атомная энергия 35 2, 349-351 (1973).
Н.Содном, Б.Далхсүрэн, А.Г.Ревенко, Ш.Гэрбиш, П.Зузаан, С.Даваа, “Применение рентгено-флуоресцентного спектрометра с полупроводниковым детектором для определения содержания элементов в рудах”, Тезисы докладов первой научной международной конференции “Геология и полезные ископаемые восточной Монголии и сопредельно территории” Уланбатор, с.11-13 (1977).
С.Лодойсамба, “Тооцон бодох электрон машинуудын холбоосын КАМАК стандартан универсал байгууламж”, Зохиогчийн гэрчилгээ №219, Улаанбаатар (1981).
Н.Содном, Ш.Гэрбиш, Б.Далхсүрэн, П.Зузаан, Ж.Ганзориг, С.Лодойсамба, Ж.Сэрээтэр, “Цөмийн физикийн арга зүй боловсруулж, практикт хэрэглэж буй судалгааны дүнгээс”, МАХН-ын 60 жилийн ойн МУИС-ийн багш нарын ЭШБХ Илтгэлүүдийн товчлол, Улаанбаатар, 8-9 (1982).
П.Зузаан, Ш.Гэрбиш, Н.Содном, С.Лодойсамба, Ж.Сэрээтэр, “Цөмийн физикийн аргуудыг элементийн анализад хэрэглэсэн нь”, МУИС ЭШБ 4(84), 15-31 (1983).
Б.Далхсүрэн, Ш.Гэрбиш, Ж.Ганзориг, Б.Эрдэв, “Цөмийн идэвхжилийн анализын аргыг улс ардын аж ахуйн зарим салбарт хэрэглэх”, ШУА-ийн мэдээ 4, 8-12 (1984).
Б.Отгоолой нар, “Нейтронно-активационный анализ вольфрамитов и медно-молибденовых концентратов с использованием надтепловых нейтронов”, Препринт ОИЯИ, 18-81-819, Дубна (1981).
Ш.Гэрбиш, “Ядерно-физические методы оперделения основных и сопуствующих элементов медно-молебденовых руд и концентратов”, МУИС ЭШБ Физик 3(132), 301-311 (1997).
Н.Содном, Б.Далхсүрэн, А.Г.Ревенко, Ш.Гэрбиш, П.Зузаан, С.Даваа, “Рентгенофлуоресцентный экспрессный метод определения содержаний многоэлементых руд”, В кн: Труды Монголо-Советской Керуленской геологической экспедиции “Вопросы геологии и металлогении восточной Монголии”, г.Улан-Батор, с.33-47 (1979).
В.Я.Выропаев, А.Г.Белов, Н.Содном, Б.Далхсүрэн, Ш.Гэрбиш, П.Зузаан, С.Даваа, “Рентген-флуоресцентное определение малых содержаний элементов от ванадия до молибдена с применением нового варианта эталонирования на спектрометре с полупроводниковым детектором”, Препринт ОИßИ 18-2279, Дубна. (1979); Атомная энергия 49 2, 90-94 (1980).
Ш.Гэрбиш, С.Энхбат, М.Энхтуяа, “Экспрессная методика определения содержания серебра в концентратах меди”, МУИС ЭШБ 4(57), 155-158 (1982).
П.Зузаан, Ш.Гэрбиш, Н.Содном, А.Г.Ревенко, Б.Далхсүрэн, “Определение содержания ниобия в геологических образцах с помощью рентгенофлуоресцентного спектрометра с ППД”, МУИС ЭШБ 4(54), 135-141 (1982).
С.Дандар, С.Дашдаваа, В.И.Сизых, П.Зузаан, Б.Далхсүрэн, “Некоторые особенности состава вольфрамитов модотинского рудного узла”, В кн: Тезисы докладов III научной международной конференции “Вопросы геологии и полезных ископаемых центральной и восточной Монголии”, Уланбатор, с.31-32 (1982).
П.Зузаан, Б.Далхсүрэн, Н.Содном, А.Г.Ревенко, “Применение полупроводниковых детекторов в РФА”, МУИС ЭШБ 1,2, 103-117 (1982).
Ш.Гэрбиш, П.Зузаан, Н.Содном, Ж.Сэрээтэр, С.Лодойсамба, “Исследование по разработке ядерно-физических методов анализа в Лаборатории ядерных исследований МонГУ”, В кн: Труды IY совещания “Применение новых ядернофизических методов анализа в науке, технике и народном хозяйстве” Дубна ОИЯИ, Р18-82-117, с.267-269 (1982).
Б.Далхсүрэн, Д.Чүлтэм, Б.Эрдэв, П.Зузаан, Ш.Гэрбиш, Н.Содном, “Рентгенфлуоресценцийн анализын аргыг задлан шинжлэх практикт хэрэглэх”, ШУА-ийн мэдээ 4, 22-33 (1984).
Н.Содном, П.Зузаан, Ж.Ганзориг, Ш.Ганчимэг, Б.Далхсүрэн, Б.Ишмэнд, “Применение рентгено-флуоресцентного метода для определения некоторых элементов в медно-молибденовых рудах”, В сб: докладов научно- практической конференции “Проблемы развития горно-добывающей промышленности МНР и подготовка квалифицированных инженерных кадров для горной промышленности”, Улан-Батор, с.3 (1983).
П.Зузаан, Н.Содном, “Олон элементийг энергиэр ялгах РФА арга”, Оновчтой санал №9888, Улаанбаатар (1985).
П.Зузаан, Ш.Гэрбиш, Б.Далхсүрэн, Н.Содном, “Стандарт-фоны аргын нэгэн хувилбар”, Оновчтой санал №16650, Улаанбаатар (1988).
А.Г.Ревенко, Г.П.Петрова, П.Зузаан, Б.Далхсүрэн, Л.Паринова, Е.А.Грачева, “Исследование возможности рентгеноспектрального определения содержания элементов в растительных материалах”, В кн: Тезисы докладов, 50 лет отечественного рентгеновского приборостроения и XII всесоюзное совещание по рентгеновской спектроскопии, Ленинград, с.21 (1978).
А.Г.Ревенко, П.Зузаан, Ш.Гэрбиш, “Разработка анализа природных материалов для рентгеновского спектрометра с ППД”, В кн: Тезисы докладов, II всесоюзной конференции по автоматизации анализа химического состава вещества, Москва, с.30 (1980).
П.Зузаан, Б.Далхсүрэн, Ш.Гэрбиш, А.Мөнгөнцэцэг, А.Г.Ревенко, Г.Содномдорж, “Определение некоторых элементов в природной воде с помощью радиоизотопного РФА”, В кн: Тезисы докладов международной конференции “Природное условия и ресурсы некоторых районов в МНР”, Иркутск, с.56-57 (1981).
Б.Батжаргал, Ц.Жамсран, П.Зузаан, Г.М.Шпейзер, В.А.Родиопова, “К вопросу исследования антроногенеза ландшафта промышленного района Эрдэнэт”, В кн: Тезисы докладов, XI международной научной конференции по результатом работы МСКХ экспедиции, с.62-64 (1982).
Н.Содном, Х.Сиражет, Ж.Ганзориг, П.Зузаан нар, “Байгаль орчны бохирдолтыг судлахад цөмийн физикийн арга хэрэглэх нь”, ШУА-ийн мэдээ 4, 14-21 (1984).
Б.Батжаргал, П.Зузаан, Ш.Гэрбиш, В.П.Мартынов, А.С.Мартынова, А.Г.Ревенко, “Геохимия некоторых элементов в тундровых почвах прихубсугулья”, В кн: Тезисы докладов, Международной конференции, “Природные условия и ресурсов некоторых районов МНР”, Улан-Батор, с.54-55 (1980).
Б.Батжаргал, В.П.Мартынов, П.Зузаан, Н.Содном, “Некоторые почвенно- геохимические характеристики элементарных почвенных ареалов в северном Прихубсугулье”, В кн: Тезисы докладов XIII международный конференции по результатом работы Монголо-Советской комплексной Хубсугульской экспедиции, Улан-Батор, с.94 (1984).
П.Зузаан, Н.Содном Б.Батжаргал, “К вопросу о подготовке почвенных образцов для валового анализа”, В кн: Тезисы докладов XIII международный конференции по результатом работы Монголо-Советской комплексной Хубсугульской экспедиции, УБ, с.93 (1984).
Ш.Гэрбиш, Н.Содном, “Методика энергиодисперсивного РФА для определения основых и сопуствующих элементов медно-молибденовых руд”, МУИС ЭШБ 1(54), 3-25 (1978).
Ш.Гэрбиш, Н.Содном, “РФА аргаар зэсийн концентрац дахь мөнгө тодорхойлох арга”, Зохиогчийн гэрчилгээ №224, (1981).
Д.Баатархүү, Ж.Ганзориг, Ж.Сэрээтэр, П.Улаанхүү, Д.Чүлтэм, “Хүдэр баяжмал дахь хайлуур жоншны хэмжээг тодорхойлох төхөөрөмж”, Зохиогчийн гэрчилгээ №302, Улаанбаатар (1984).
Ж.Ганзориг, Д.Чүлтэм, Ж.Сэрээтэр, П.Улаанхүү, Д.Шагжжамба, Б.Отгоолой, С.Лодойсамба, П.Аюурзана, Ж.Пүрэв, “Автомашин дээр ачсан хайлуур жоншны хүдрийг шинжлэх нейтрон идэвхжилийн төхөөрөмж”, Зохиогчийн гэрчилгээ №418, Улаанбаатар (1987).
Н.Гансүх, П.Зузаан, Б.Далхсүрэн, “Сарнилын пикийг ашигласан тулгуур параметрийн арга”,
МУИС ЭШБ 3(132), 159-169 (1997).
П.Зузаан, Н.Гансүх, Б.Далхсүрэн, Д.Жаргалсайхан, “Ховор шорооны зарим элементийг тодорхойлох рентген-флуоресценцийн анализын арга”, МУИС ЭШБ 2(125), 26-36 (1996).
Ш.Гэрбиш, А.Н.Смагунова, Д.Дорж, О.Болормаа, “Использование спектрометра с полным внешным отражением при РФА объектов окружающей среды”, В кн: Тезисы докладов Y конференция Аналитика Сибири и дального востока, Новосибирск. с.174 (1996).
Ш.Гэрбиш, Г.Ганчимэг, Ж.Баярмаа, Н.Сайжаа, “Ундны усны чанарын зарим үзүүлэлтүүд”,
Урьдчилан сэргийлэх анагаах ухааны асуудал онол практикийн бага хурлын илтгэлийн хураангуй, Улаанбаатар, х.19 (1998).
Ж.Баярмаа, Ш.Гэрбиш, “Хүнсний бүтээгдэхүүнд цацраг идэвхт элемент, хортой хүнд металл тодорхойлох”, Бүс нутгийн хөгжил, мэдээлэлийн технологи-2000, Илтгэлийн хураангуй, Завхан, х.148-161 (2000).
Ж.Баярмаа, Б.Далхсүрэн, Ц.Цэрэнгомбо, “Баруун бүсийн аймгуудын усны хүнд металлыг БОРФШ-ний аргаар судалсан нь”, МУИС ЭШБ 167(9), 45 (2002).
Ш.Гэрбиш, Ж.Баярмаа, Н.Балжинням нар, “Хүнсний бүтээгдэхүүн нэмж байгаа химийн зарим элементүүдийг тодорхойлох цөмийн физикийн аргууд”, МУИС ЭШБ 179(10), 242-246 (2003).
Н.Гансүх, С.Даваа и др., “Разрабаотка и внедрение методико-математического обеспечения для Контроля технологических продуктов ГОК “Эрдэнэт” на порошковых анализаторах СРМ-25”, Үйлдвэрт шилжсэн ажлын тайлан, Эрдэнэт (1999).
Н.Гансүх, С.Даваа, З.Дамдинсүрэн, А.Ариунаа, Ц.Цэрэнчимэд, Ц.Долгоржав, “Разработка и внедрение методико-математического обеспечения для контроля технологических продуктов ГОК “Эрдэнэт” на пульповых Анализаторах АР-31”, Үйлдвэрт шилжсэн ажлын тайлан”, Эрдэнэт (2000).
П.Зузаан, Б.Эрдэмчимэг, “Разработка методики энергодисперсионного рентгено-флуоресцентного определения содержаний некоторых элементов в продуктах обогащения ГОК Эрдэнэт”, IV Всероссийская конференция по рентгеноспектральному анализу, Тезисы докладов, Иркутск, с.29 (2002).
П.Зузаан, Н.Гансүх, С.Даваа, З.Дамдинсүрэн, “Определение меди, молибдена, железа и твердой фазы в пульпообразных продуктах ГОК “Эрдэнэт” Монголии с помощью рентгеновского спектрометра АР-31”, В кн: Тезисы докладов, Всероссийской конференции “Аналитика россии”, посвященной 100 летию со дня рождения академика И.П.Алимарина, с.269 (2004).
Б.Отгоолой, Х.Серажит, Д.Чүлтэм, Ж.Ганзориг, “Органик бодис дахь азотын хэмжээг тодорхойлох байгууламж”, Зохиогчийн гэрчилгээ №419, Улаанбаатар (1988).
Б.Отгоолой, И.Чадраабал, Д.Чүлтэм, “Нейтрон идэвхжилийн арга”, Үндэсний хөгжлийн газар, Зохиогчийн гэрчилгээ №589, Улаанбаатар (1991).
Б.Отгоолой, Д.Лхагвасүрэн, И.Чадраабал, Д.Чүлтэм, Д.Шагжжамба, “Газрын гадаргаас эртний амьтдын ясыг танадах арга”, Үндэсний хөгжлийн газар, Зохиогчийн гэрчилгээ №742, Улаанбаатар (1992).
Н.Ганбаатар, Ш.Гэрбиш, Ж.Сэрээтэр, “Уран, торий тодорхойлох гамма спектрометрийн арга”, МУИС ЭШБ 2(125), 11-17 (1996).
Н.Ганбаатар, Ш.Гэрбиш, Ж.Сэрээтэр, “Ураны хүдрийн дээжид радий, ураны харьцаа тодорхойлох харьцангуй арга”, МУИС ЭШБ 2(125), 73-76 (1996).
Б. Далхсүрэн, Ж.Ганзориг, Н.Гансүх, Ш.Гэрбиш, П.Зузаан нар, "Баруун Монголын нүүрсний орд газрын элементийн агуулгыг цөмийн физикийн аргаар судалсан нь", МУИС ЭШБ 3(132), 145-151 (1997).
Д.Баатархүү, А.Г.Белов, П.Г.Бондаренко, Ш.Гэрбиш, С.Даваа нар, “Электроны цикл хурдасгуур микротрон МТ-22”, МУИС ЭШБ Физик 4(137), 109-119 (1998).
Д.Баатархүү, А.Г.Белов, Б.Далхсүрэн, Н.Норов, “Микротронд хурдассан электроны эрчмийг нэмэгдүүлэж, байд гарах боломжийг өргөтгөх”, МУИС ЭШБ 179(10), 133-140 (2003).
Д.Баатархүү, А.Г.Белов, Б.Далхсүрэн, Ш.Гэрбиш, Б.Сэргэлэн, Н.Норов, З.Цагаанхүү, “Электроны цикл хурдасгуур микротрон МТ-22-д хурдассан электроны гүйдлийн үзүүлэлт ”, МУИС ЭШБ 9(167), 109-119 (2002).
Б.Отгоолой, П.Зузаан, С.Одмаа, Д.Баатархүү, “Резонансын нейтроны идэвхжилээр алтны агуулгыг тодорхойлох асуудалд”, МУИС ЭШБ 179(10), 173-178 (2003).
Sh. Gerbish, G. Ganchimehg, D. Baatarkhuu, G. Ganbold, A.G. Belov, “Bulk analysis method of gold determination in ores using epithermal neutrons of electron accelerator microtron MT-22”, Preprints JINR-E-18-2004-96, (2004).
Л.Баянжаргал, Д.Сангаа, Д.Баатархүү, “Болорын кристаллд 22 МэВ энергитэй электроны үйлчлэлээр үүссэн эвдрэлийн рентгенграфын судалгаа”, МУИС ЭШБ 179(10), 99-105 (2003).
Ч.Баярхүү, Д.Баатархүү, Н.Ганбаатар, М.Тамара, “Модны үртсийг цөмийн цацрагаар шарж боловсруулах биотехнологийн судалгаа”, МУИС ЭШБ 179(10), 190-194 (2003).
Д.Төмөрбаатар, Д.Баатархүү, Н.Оюунханд, Д.Төгсбаяр, “Зусах буудайд гамма цацрагийн үзүүлэх нөлөө”, МУИС ЭШБ 179(10), 205-213 (2003).
Ш.Гэрбиш, Н.Балжинням, Л.Мөнгөнцэцэг, Н.Пүрэвжав, Б.Батбаяр, П.Жавхлан, Д.Баатархүү, “Шүдний хатуу эдийн найрлагыг тодорхойлох цөмийн физикийн судалгаа”, МУИС ЭШБ 179(10), 234-241 (2003).
Ш.Гэрбиш, Ж.Баярмаа, Н.Балжинням, Д.Баатархүү, Б.Далхсүрэн, О.Отгонсүрэн, “Хүнсний бүтээгдэхүүнд нэмж байгаа химийн зарим элементүүдийг тодорхойлох цөмийн физикийн аргууд”, МУИС ЭШБ 179(10), 242-245 (2003).
Ш.Гэрбиш, Д.Рэгдэл, Д.Долгор, М.Баяржаргал, Н.Балжинням,”Уураг (ампет) эрдэс найрлагын шинжилгээ”, МУИС ЭШБ 179(10), 246-247 (2003).
Ш.Гэрбиш, Г.Пүрэвдорж, Н.Балжинням, О.Отгонсүрэн, Б.Далхсүрэн, Д.Баатархүү, “Тарваганы хүн махны борц, түүний шатаасан үнсэнд гамма идэвхижилийн шинжилгээний аргаар хийсэн судалгаа”, МУИС ЭШБ 179(10), 248-250 (2003).
П.Зузаан, Б.Отгоолой, “Тормозын гамма-цацрагаар болон дулааны нейтроноор нэгэн зэрэг шарах идэвхжилийн шинжилгээний харьцангуй арга”, МУ-ын шинэ бүтээлийн патент №3484, Улаанбаатар (2010).
П.Зузаан, Б.Отгоолой, “Тормозын гамма-цацрагаар болон дулааны нейтроноор нэгэн зэрэг шарах төхөөрөмж”, МУ-ын шинэ бүтээлийн патент №3485, Улаанбаатар (2010).
Б.Отгоолой, “Устөрөгчийн агуулгыг нейтроны нэг удаагийн сарнилаар тодорхойлох арга”, МУ-ын шинэ бүтээлийн патент №3486, Улаанбаатар (2010).
Г.Дамдинсүрэн, П.Зузаан, Б.Отгоолой, Р.Маахүү, “Фофорит, түүний дагалдах технологийн бүтээгдэхүүнд уран тодорхойлох цөмийн физикийн аналитик арга”, Хүрэл тогоот-2012 ЭШ-ний бага хурлын илтгэлүүдийн эмхэтгэл, Улаанбаатар, 127-136 (2012).
Ж.Идэрмөнх, Г.Дамдинсүрэн, П.Зузаан, Б.Отгоолой, “Нейтрон идэвхжилийн аргаар ховор шорооны зарим элемент тодорхойлох тохиромжтой нөхцөлийг сонгох нь”, Хүрэл тогоот-2012 ЭШ-ний бага хурлын илтгэлүүдийн эмхэтгэл, Улаанбаатар, х.207-215 (2012).
P. Zuzaan, D. Bolortuya, Z. Damdinsuren, V. Enkhtsetseg, B. Erdenebayar, ”X-Ray Fluorescence Technique for Determination of Some Rare Earth Elements”, Proceedings of the 3rd International School on Contemporary Physics, Ulaanbaatar, p.249-252 (2005).
N. Norov, D. Azzaya, D. Bolortuya, P. Zuzaan, N. Enkhbat, “Result of Study for Soils from Some Sums of Gobi Region in Mongolia”, Proceedings of International Conference on X-Ray Analysis, Ulaanbaatar, p.169- 177 (2006).
R. Baigalmaa, D. Bolortuya, Ts. Tserendulam, P. Zuzaan, ”Pollution of Soil, Plant and Water in Around Erdenet City”, International Conference on Contemporary Physics-IV, Ulaanbaatar, p.81-83 (2007).
R. Baigalmaa, D. Bolortuya, Ts. Tserendulam, P. Zuzaan, “Environmental Pollution During Gold Exploration”, International Conference on Contemporary Physics-IV, Ulaanbaatar, p.84-85 (2007).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, ”Nuclear Techniques for Determination of Copper Mineral Content and Quality Control of Products”, Proceeding of Conference on Copper mineral processing – Hydrometallurgy, Erdenet, p.51-57 (2007).
P. Zuzaan, N. Gansukh and D. Bolortuya, “Radionuclide Induced Energy Dispersive X-Ray Fluorescence for the Determination of La, Ce, Pr and Nd and Their Content Sums in the Rare-Earth Ores”, X-Ray Spectrom. 39, 52–56 (2010).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, “Determination of Uranium in Natural Samples using XRF”, Proceeding of All Russian VII Conference on X-Ray Spectral Analysis, Novosibirsk, p.118 (2011).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, “Determination of Some Major and Minor Elements in REEs Ore Sample using Secondary and Polarization Targets of EDXRF Spectrometry”, Proceedings of the 3rd International Conference on X-ray Analysis, Ulaanbaatar, p.180-183 (2012).
D. Bolortuya, G. Gerelmaa, S. Lodoysamba, D. Shagjjamba, P. Zuzaan, “Result of the Determination of Minor and Trace Elements in Natural Soil using EDXRF method at Nuclear Research Center, NUM which was compared with the Worldwide XRF Proficiency Test”, Proceedings of the 3rd International Conference on X-ray Analysis, Ulaanbaatar, p.187 (2012).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, M.B. Gustova and O.M. Maslov, “Study of the Correlation between the Coal Calorific value and Coal Ash Content Using X-Ray Fluorescence Analysis”, Physics of Elementary Particles and Atomic Nuclei, Letters 10 7(184), 1184-1187 (2013).
Ш.Гэрбиш, “Зэс молибденийн хүдэр баяжуулах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний элементийн найрлагыг тодорхойлох арга”, МУ-ын шинэ бүтээлийн патент №611, Улаанбаатар (2002).
Ш.Гэрбиш, Г.Ганболд, “Зэс молибденийн хүдэр баяжуулах үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний элементийн найрлагыг тодорхойлох РФА арга”, Оюуны өмчийн газар, Ашигтай загварын гэрчилгээ №978, Улаанбаатар (2004).
Г.Ганболд, Ш.Гэрбиш, Ж.Баярмаа, Ц.Цэндээхүү, “Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг биомонитор ашиглан тодорхойлох”, Оюуны өмчийн газар, Ашигтай загварын гэрчилгээ №1063, Улаанбаатар (2004).
Ш.Гэрбиш, Ж.Баярмаа, “Усны чанар. Хортой хүнд металл тодорхойлох рентген-флуоресценцийн арга”, МУ-ын стандарт MNS 5032:2001.
Ш.Гэрбиш, Ж.Баярмаа, “Исгэлтийн бүтээгдэхүүнд хортой, хүнд металл, химийн зарим элементийг тодорхойлох-Бүрэн ойлтын рентген-флуоресценцийн арга”, МУ-ын стандарт MNS 5036:2001.
Ш.Гэрбиш, Ж.Баярмаа, “Нөөшилсөн жимс, хүнсний ногоонд хортой, хүнд металл, химийн зарим элементийг тодорхойлох-Бүрэн ойлтын рентген-флуоресценцийн арга”, МУ-ын стандарт MNS 5228:2002.
Ш.Гэрбиш, Л.Мөнгөнцэцэг, Б.Батбаяр, “Шүдний хатуу эд. Хүнд металл, химийн зарим элементийг тодорхойлох рентген-флуоресценцийн арга”, МУ-ын стандарт MNS 5324:2003.
D. Bolortuya, S. Battsetseg, Kh. Tuvshin-Erdene, P. Zuzaan & Ts. Zolbadral, “EDXRF Analysis of Automotive Paints in Mongolia”, Proceedings of the 2nd International Conference on X-ray Analysis, Ulaanbaatar, p.63-68 (2009).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, A. Munkhzorig, ”Quality Control of Gold Purity by XRF”, Proceeding of Conference on Seminar of the Khurel Togoot for Science, Ulaanbaatar, p.54-60 (2009).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, E. Tuvshin-Erdene, “Study of Gun-Shot Residue by XRF Spectrometry”, Book of Abstracts of European Conference on X-Ray Spectrometry EXRS-2010, Figueira da Foz, Coimbra, p.206 (2010).
D. Bolortuya and P. Zuzaan, “Application of X-Ray Fluorescence Analysis for Forensic Science in Mongolia”, Analytics and Control 21 4, 332-335 (2017).
P. Zuzaan, Z. Damdinsuren, D. Bolortuya, S. Lodoysamba, “X-Ray Fluorescence Technique for Determination of Elemental Contents in Shivee-Ovoo and Baganuur Coal Mines of Mongolia”, Scientific Transaction of the National University of Mongolia. Physics 225(12), 55-57 (2005).
D. Bolortuya, Z. Damdinsuren, S. Lodoysamba & P. Zuzaan, “X-Ray Fluorescence Technique for Coal Ash Determination”, Proceedings of International Conference on X-Ray Analysis, Ulaanbaatar, p.79-88 (2006).
D. Bolortuya, S. Davaa, P. Zuzaan, Ts. Tserendulam, S. Enkhbat, “Determination of Chemical Elements in Coal by X-Ray Fluorescence Analysis Technique”, Proceedings of International Conference on X-Ray Analysis, Ulaanbaatar, p.132-134 (2006).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, S. Lodoysamba & Z. Damdinsuren, “Method for determination of coal quality parameters. Proceeding of Conference on Seminar of the Khurel Togoot for Science, Ulaanbaatar, p.58-62 (2008).
П.Зузаан, С.Лодойсамба, З.Дамдинсүрэн, Д.Болортуяа, “Нүүрсний үнслэг тодорхойлох рентген-флуоресценцийн арга”, МУ-ын стандарт MNS 5673:2006.
П.Зузаан, С.Лодойсамба, З.Дамдинсүрэн, Д.Болортуяа, “Нүүрсний зарим элементийн агуулга тодорхойлох рентген-флуоресценцийн арга”, МУ-ын стандарт MNS 5674:2006.
П.Зузаан, С.Лодойсамба, З.Дамдинсүрэн, Д.Болортуяа, “Нүүрсний илчлэг тодорхойлох түргэвчилсэн арга”, МУ-ын стандарт MNS 5675:2006.
S. Lodoysamba, D. Shagjjamba , M. Chadraabal, “Identification of Air Pollution Sources of Ulaanbaatar City by results of PIXE Analysis”, Proceedings of Conference on X-Ray Analysis, Ulaanbaatar, p.132-134 (2006).
S. Lodoysamba, D. Shagjjamba , “Soil Apportionment in Ulaanbaatar City Air Pollution Sources”, Proceedings of International Conference on Contemporary Physics-IV, Ulaanbaatar, p.160-164 (2007).
S. Lodoysamba, D. Shagjjamba , G. Gerelmaa, “Characterization of PM2.5 and PM10-2.5 air pollution of Ulaanbaatar city”, Transaction of the National University of Mongolia. Physics 309(15), 1-4 (2009).
S. Lodoysamba, D. Shagjjamba , G. Gerelmaa, “Determination of PM2.5 and PM10-2.5 concentration and air pollution source apportionment Ulaanbaatar city, using PIXE analysis”, Proceedings of the 2nd International Conference on X-ray Analysis, Ulaanbaatar, p.109-122 (2009).
S. Lodoysamba, D. Shagjjamba , C.A. Hasenkopf, G. Gerelmaa, B. Bulgansaikhan, “Results of Source Apportionment by Receptor Modeling of Ulaanbaatar city”, Proceedings of the 18th International Joint Seminar on Regional Deposition Processes in the Atmosphere and Climate Change, Ulaanbaatar, p.121 (2012).
Д.Болортуяа, П.Зузаан, “Академич Н.Содномын мэндэлсний 100 жилийн ойд зориулсан “Рентген шинжилгээ” олон улсын эрдэм шинжилгээний зургаадугаар хурал”, МУИС ЭШБ Физик 35(594), х.13–20 (2024).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, M.B. Gustova and O.M. Maslov, “Study of the Correlation between the Coal Calorific value and Coal Ash Content Using X-Ray Fluorescence Analysis”, Physics of Elementary Particles and Atomic Nuclei, Letters 10 7(184), 1184-1187 (2013).
T.Yu. Cherkashina, D. Bolortuya, A.G. Revenko and P. Zuzaan, “Development of X-Ray Fluorescence Technique for the Uranium Determination in Mongolian Coal, Coal Ash, and Phosphate ORE”, Analytics and Control 10, 4, 404-410 (2014).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, D. Baatarkhuu, G. Damdinsuren, R. Maakhuu and O. Sukh, “Study for Determination of Some Major and Minor Elements in REEs Ore Sample using X-Ray Fluorescence and Activation Analysis”, Scientific Transaction of the National University of Mongolia. Physics 438(20), 39 (2015).
G. Damdinsuren, P. Zuzaan, D. Bolortuya, N. Otgonpurev and O. Sukh, “Determination of Heavy and Toxic Elements in Samples of Soil, Sediment and Clay from around Tuul River using Nuclear Analytical Methods”, Scientific Transaction of the National University of Mongolia. Physics 20(438), 35 (2015).
Ts.Amartaivan, L.Odontsatsral, Ts.Javzandolgor, “TXRF Analysis of Soil, Water Samples and Blood Serum of Cattle from the Places near Iron Mining”, Abstract book of the 4th International Conference on X-ray Analysis, Ulaanbaatar, p.63-68 (2015).
D. Bolortuya, P. Zuzaan, Z. Batsuren, “Determination Study of Some Chemical Elements in Human Head Hair by EDX Analysis with a Scanning Electron Microscope”, Scientific Transaction of the National University of Mongolia. Physics 25(478), 113-116 (2017).
G. Damdinsuren, A. Tsogzolmaa, Ts. Amartaivan, D. Bolortuya, P. Zuzaan, “Study of Atomic-Nuclear Method for Determination of Macro and Micro Elements in Some Vegetables, Scientific Transaction of the National University of Mongolia. Physics 30(527), 52-56 (2020).
N. Otgonpurev, D. Bolortuya, D. Shagjjamba, P. Zuzaan, “Some Results of the International Proficiency Test for Air Particulate Matters”, Scientific Transaction of the National University of Mongolia. Physics 30(527), 90-93 (2020).
T. Amartaivan and P. Zuzaan, “Trace Elements Analysis of Blood Samples and Serum Using Total Reflection X‐Ray Fluorescence”, X-Ray Fluorescence in Biological Sciences: Principles, Instrumentation and Applications, Edited by V.K. Singh, J. Kawai, D.K. Tripathi, Jonh Wiley & Sons Ltd., p.265-269 (2022).
D. Bolortuya and P. Zuzaan, “X-Ray Fluorescence Analysis of Human Hair”, X-Ray Fluorescence in Biological Sciences, Principles, Instrumentation and Applications, Edited by V.K. Singh, J. Kawai, D.K. Tripathi, Jonh Wiley & Sons Ltd., p.405-418 (2022).
P. Zuzaan and D. Bolortuya, “X-Ray Fluorescence Studies of Biological Objects in Mongolia”, X-Ray Fluorescence in Biological Sciences: Principles, Instrumentation and Applications, Edited by V.K. Singh, J. Kawai, D.K. Tripathi, Jonh Wiley & Sons Ltd., p.591-607 (2022).
Z. Damdinsuren, P. Zuzaan, Bolortuya Damdinsuren, “Brief overview of x-ray fluorescence applications in Mongolian brown coal”, X-Ray Spectrom. 53 2, 153-158 (2023).
E. Sosorburam, D. Bolortuya, B. Davaasuren, U.Bayanjargal, Ts. Ganzul, and P. Zuzaan, “Determination of Some Heavy and Toxic Elements in Soil Samples Around a Vehicle Battery Disassembly Site Using X-Ray Fluorescence and Neutron Activation Analysis”, Abstract book of the 6nd International Hybrid Conference on X-ray Analysis, Ulaanbaatar, p.66 (2023).
P. Zuzaan, Z. Batsuren, O. Enkhtuya, E. Sosorburam, Bolortuya Damdinsuren, “Analysis of lichen and moss samples by the EDXRF method”, X-Ray Spectrom. 54 2, 127-132 (2025).
Gerelmaa Gunchin, Janos Osan, Alessandro Migliori, Dagva Shagjjamba, Christina Streli, “Chromium and zinc speciation in airborne particulate matter collected in Ulaanbaatar, Mongolia, by X-ray absorption near-edge structure spectroscopy”, Aerosol and Air Quality Research 21 8, 210018 (2021).
D. Shagjjamba, S. Lodoysamba, P. Zuzaan, D. Bolortuya, “Results of Some Years Study on the Ulaanbaatar City Air Pollution”, Mongolian Scientific Journal of the Research and Analysis of the Parliament 04, 168-179 (2022).
Д.Шагжжамба, Г.Гэрэлмаа, С.Лодойсамба, П.Зузаан, “Агаарын чанар. Агаар дахь нарийн ба том тоосонцрын агууламжийг цөмийн шүүлтүүр хэрэглэн нэгэн зэрэг тодорхойлох жингийн арга”, МУ-ын стандарт MNS 6547:2015.
Л.Энхцэцэг, Н.Төвжаргал, Д.Шагжжамба, П.Зузаан, “Улаанбаатар хотын агаарын тоосонцрын морфологийн судалгаа”, МУИС ЭШБ Физиз 25(478), 133-139 (2017).
Л.Энхцэцэг, Н.Төвжаргал, П.Зузаан, Д.Шагжжамба, Ц.Амартайван, “Агаарын PM2.5 тоосонцрын морфологи, химийн найрлагын судалгааны зарим үр дүнгээс”, МУИС ЭШБ Физиз 28(510), 62-66 (2019).
N. Tuvjargal, L. Enkhtsetseg, D. Shagjjamba, P. Zuzaan, Ts. Amartaivan, “Morphological Compared Study of PM2.5 Particles in Air Pollution of Ulaanbaatar”, Solid State Phenomena 323, 119-124 (2021).
О.Сүх, Ц.Амартайван, “Цацрагаар боловсруулсансупер ус шингээгч гарган авсан судалгааны эхний дүн”, МУИС ЭШБ Физик 23(455), 127-129 (2016).
N. Otgonpurev, “Evaluation of PE/PP-GMA fabric for the Adsorption of Lead and Lithium Ions: A Study on Selectivity and Performance”, Scientific Transaction of the National University of Mongolia. Physics 36(605), 61-66 (2024).
Р.Чинзориг, Б.Мөнхбат, А.Төрсүх, Г.Манлайжав, “Бага чадлын Рентген шарах төхөөрөмжийг ашиглан төмсний хадгалагдах хугацааг тасалгааны температурт уртасгасан нь", Mongolian Journal of Engineering and Applied Sciences 7(1), (2025).
Ж.Батмягмар, Г.Хүүхэнхүү, М.Одсүрэн, О.Одгэрэл, “Ходоодны хавдрын эсэд рентген цацрагийн үйлчлэх механизм”, МУИС ЭШБ Физик 33(562), 6-10 (2022).
Ц.Ганзул, Д.Болортуяа, М.Одсүрэн, “PET/CT оношилгооны үеийн цацрагийн хамгаалалт, тунгийн тооцоолол”, МУИС ЭШБ Физик 36(605), 40-44 (2024).
D. Bolortuya, Masafumi Nishimoto, Mohamed Shameer, Jun Kawai, Hussain Alawadhi, and Shinichi Ishizuka, “Sample thickness effect on quantitative analysis by hand-held X-ray fluorescence spectrometers”, X-Ray Spectrom. 54 4, 359-365 (2025).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Categories
License
Copyright (c) 2025 Scientific transaction of the National University of Mongolia. Physics
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
