https://journal.num.edu.mn/physics <p style="text-align: justify;">Physics journal is established in 1996 under the name “Scientific transaction of the National University of Mongolia”, this journal publishes novel and accessible research findings in all areas of physics at least once a year. It covers theoretical, experimental and computational research articles on fundamental concepts, matter physics, contemporary physics and other related fields. The journal name was changed as “Scientific transaction of the National University of Mongolia. Physics (Sci. tran. NUM, Phys.) in 2004. ISSN: 2311-1097 (print), 2790-8321 (online)</p> <p style="text-align: justify;">Language: Mongolian, English</p> en-US j.vanchinkhuu@num.edu.mn (Ж.Ванчинхүү) turtogtokh@num.edu.mn (Т.Төртогтох) Thu, 26 Dec 2024 00:00:00 +0800 OJS 3.3.0.13 http://blogs.law.harvard.edu/tech/rss 60 https://journal.num.edu.mn/physics/article/view/8910 <p>Энэ судалгааны ажлаар нарны зайн дэлгэцийн цахилгааны үйлдвэрлэл инверторын чадлаас давсан илүүдлийг мэдэрч, илүүдсэн хэсгийг автоматаар тасалж, хуваарилах үүрэгтэй төхөөрөмжийг бүтээж, туршсан үр дүнг танилцуулна. Энэхүү төхөөрөмж нь нарны зайн бүлийн гаралт болон инверторын тогтмол гүйдлийн оролт хоёрын дунд тавигдах ба инверторын чадлаас хэтэрсэн энергийг тасалж, тогтмол гүйдлийн халаагуур руу дамжуулж, танкан дахь усыг халаах зорилготой. Тус удирдлагын төхөөрөмжийн туршилтын загварыг Arduino-Uno микро контроллер болон соронзон релейнүүд ашиглан бүтээж, гурван кВт-ын нарны зайн систем дээр урт хугацаанд туршсан. Туршилтын үр дүнг нар гийгүүлэлтээрээ ялгаатай өдрүүд дээр харьцуулан дүгнэв. 4-р сарын 11-ний өдөр нарны зайн дэлгэцээс үйлдвэрлэсэн энергийн 22.9 % -ийг, 4-р сарын 13-ны өдөр 17.6 % -ийг, 4-р сарын 28-ны өдөр 24.3 % -ийг танканд дулааны энерги болгон хадгалсан байна.&nbsp;</p> <p>This paper presents the experimental result of a new automatic control device that measures solar PV output power and regulates energy excessed over solar inverter capacity. This device, arranged between the solar PV panels’ output and the inverter's DC input, sends the excess energy to the DC electric heater to accumulate as thermal energy in a tank. A prototype of the control device was designed using an Arduino-Uno microcontroller and some magnetic relays and connected to a 3.3 kW solar PV system to conduct long-term experiments under real environmental conditions. To show the experimental results, three different days in terms of daily solar irradiation are compared. On April 11, 22.9% of the energy produced by the system was stored as thermal energy in a water tank; on April 13, 17.6%; and on April 28, 24.3%.</p> Б.Тунгаа, Э.Пүрэвдалай, М.Мэргэн, Б.Төрмандах Copyright (c) 2024 Scientific transaction of the National University of Mongolia. Physics https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0 https://journal.num.edu.mn/physics/article/view/8910 Mon, 24 Feb 2025 00:00:00 +0800 https://journal.num.edu.mn/physics/article/view/8042 <p>Энэхүү ажилд бид Орнстейн-Зерникийн интеграл тэгшитгэлийг Перкус-Иевик, Цэднээ-Лучкогийн гүүр функцүүдтэй хослуулан аргоны атомоос тогтох системд хэрэглэв. Системийн даралтыг тооцоолохдоо нягтын 1.318−1.478г/см3, температурын −20^0С-аас +35^0С-ийн интервалд тооцоолж, туршилтын утгатай харьцуулав. Харьцуулалтаас харахад Перкус-Иевикийн болон Цэднээ-Лучкогийн гүүр функцийн хувьд хамгийн их алдаа харгалзан 5% болон 2.4%-аас хэтрэхгүй байв. Улмаар эдгээр ойролцооллуудад системийн критик төлөвийн даралтыг тооцоолж туршилтын утгатай харьцуулахад сайтар тохирч байна. Мөн критик төлөвийн хувьд Цэднээ-Лучкогийн ойролцоололд тооцоолсон радиал түгэлтийн функц хэмжилтийн утгатай харьцуулахуйц байна</p> Банзрагч Цэднээ, Цогбаяр Цэднээ, Цоохүү Хинаят Copyright (c) 2024 Scientific transaction of the National University of Mongolia. Physics https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0 https://journal.num.edu.mn/physics/article/view/8042 Thu, 26 Dec 2024 00:00:00 +0800 https://journal.num.edu.mn/physics/article/view/8386 <p>Цэвэр германий (HPGe) детектор бүхий гамма спектрометрийн энергийн тохируулга (energy calibration) болон ашигламж (efficiency)-ийг ⁶⁰Co, ¹³⁷Cs, ¹⁵²Eu гамма үүсгүүрүүдийг ашиглан гүйцэтгэв. Мөн энергийн ялгамж (resolution)-ийг ⁶⁰Со-ийн 1332.49 кэВ &nbsp;ба ¹³⁷Cs-ийн 661.66 кэВ энергитэй гамма шугамуудын хувьд &nbsp;тодорхойлов. Хэмжилтээр тодорхойлсон үр дүнгүүд уг спектрометрийг үйлдвэрлэсэн компанийн өгсөн үзүүлэлтүүдтэй тохирч байгаа бөгөөд дэлхийн лабораториудын орчин үеийн нарийвчилсан судалгаа шинжилгээнд ашиглагддаг төстэй төхөөрөмжийн өгөгдлүүдийн түвшинд байна.</p> Т.Мөнх-Эрдэнэ, Н.Батцоож, Ч.Сайханбаяр, Ж.Батмягмар, Б.Өсөхбаяр, Д.Баатархүү, М.Одсүрэн, Г.Хүүхэнхүү Copyright (c) 2024 Scientific transaction of the National University of Mongolia. Physics https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0 https://journal.num.edu.mn/physics/article/view/8386 Thu, 26 Dec 2024 00:00:00 +0800