Япон дахь этник бүлгийн нийгэм соёлын асуудал -аинү нийгмийн жишээн дээр-

Social and cultural issues of ethnic Ainn group in Japan

Abstract

Япон бол олон үндэстэн, этник бүлгээс бүрдсэн улс. Япон арлын зүүн хойт нутгийн уугуул үндэстэн болох Аинү²-чүүд бол тэдний нэг билээ. Японы засгийн газар 1868 оны Мэижийн шинэтгэлийн үеэс эхлэн “Ainu Moshiri” ³ -г колончилох бодлогыг эрчимтэй явуулж эхэлжээ. Ainu Moshiri-г нэрлэж байсан “Ezo-chi” гэх уламжлалт нэрийг “Hokkaidoо” болгон өөрчилж, “Kyudo-jin⁴(Аинү)-г хамгаалах хууль”(1899) баталжээ. Энэ хууль Японы Засгийн газрын хувьд Аинү үндэстнийг “ижилсүүлэх”, “уусгах” шинжтэй байсан бол, Аинү-чүүдийн хувьд үнэн хэрэгтээ тэдний хэл, соёл, уламжлалыг “устгах” бодлого байв. Аинүчүүд 1947 онд Үтари Нийгэмлэг байгуулж, хэл, соёл, үндэсний эрх ашгаа хамгаалахаар идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж эхэлжээ. Түүний үр дүнд 1997 онд Аинү соёлыг дэлгэрүүлэх “шинэ хууль” батлагдаж, ингэснээр “хуучин хууль” 97 жилийн дараа сая нэг хүчингүй болжээ. Орчин үед Аинү үндэстний хэл, соёл сэргэж байгаа хэдий ч Аинүгийн талаар баримталж ирсэн Японы бодлогыг Аинүчүүд шүүмжилсээр байна. Үндэстний цөөнх болох Аинү уугуул үндэстний асуудал Япон дахь үндэстний асуудлыг ямар нэгэн байдлаар илтгэн харуулж байна гэж хэлж болно.

本稿では、日本の先住民族であるアイヌの社会と文化変容に関する考察を試みた。特にアイヌ社会と文化の動態を、アイヌ人と和人との関係という観点から分析し てみた。アイヌ社会と文化は、1899 年の「旧土人保護法」及び 1997  年の「アイヌ文化復興法」を機に大きく変化している。旧法では、アイヌの伝統社会・文化は解体した のに対し、新法では、アイヌ文化の復興が法的に確立したのである。一方、多くのア イヌ人が、日本の先住民政策に対して不満を感じていることもわかった。今後、この 問題も含め、日本のエスニシティ問題についてさらに追求していきたい。