ГИНЖИН ҮЕ ШАТНЫ АРГЫН ӨРГӨТГӨЛ

Abstract

Даатгалын компани нөхөн олговор олгох зорилгоор тодорхой хэмжээний мөнгөн хөрөнгийг үе шаттайгаар нөөцөнд байлгаж, сан үүсгэдэг. Хохирол учирсан тохиолдолд энэхүү сангаас төлбөр хийж, хураамжийн орлогын тодорхой хэсгийг ийм санд нөөцөлдөг. Нөөц санг ашиглаагүй хураамжийн нөөц, бүртгэсэн боловч барагдуулаагүй хохирлын нөөц, учирсан боловч бүртгэгдээгүй хохирлын нөөц, тогтворжуулах нөөц гэх мэт ангилдаг. Эдгээрээс учирсан боловч бүртгэгдээгүй хохирлын нөөц (УББХН – IBNR – incurred but not reported)-ийг тооцоолдог нэгэн аргыг бид авч үзэж судлана. Гинжин үе шатны арга (ГҮША)-ын тусламжтай УББХН-ийн хэмжээг тогтоодог. Уг аргын үр дүнтэй эсэх нь тухайн даатгалын бүтээгдэхүүний онцлогоос ихээхэн хамааралтай. Нөхөн олговорын түүхэн өгөгдөл тодорхой зүй тогтолтой, тодорхой шинж чанарыг хангах нөхцөлд ГҮША үр дүнтэй. Энэхүү судалгааны хүрээнд ГҮША-ын үндэслэлийг математик статистикийн онолын үүднээс тайлбарлана. Үүний дүнд авч үзэж буй түүвэрт хэдийд уг аргыг хэрэглэж болох, хэдийд болохгүйг тодорхойлох аргачлал боловсруулсан. Цаашилбал ГҮША-г ашиглахад тохиромж муутай түүврийн хувьд нэгэн шинэ аргачлалыг боловсруулж туршсан. Энэхүү шинэ аргачлал нь гинжин үе шатны аргын шууд өргөтгөл нь болж байгаагаараа онцлог. Туршилтын үр дүнгээс харвал бидний боловсруулсан аргачлал манай орны нөхцөлд даатгалын компанийн нөөц сангийн тооцоонд ашиглахад илүү тохиромжтой нь харагдаж байна.