ХБНГУ-ын Саксон орны (Дрездений) Хернхүтийн сүм хийдийн архив дахь тод бичгээр буй "Увш хун тайжийн mууж"-ийн эх бичгийн харьцуулсан судалгаа
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Монголын эртний уран зохиолын дотор хэмжээ нь 6ага боловч хэл найруулга, зохиомж, агуулгаараа нэлээд өвөрмөц зохиолын нэг бол "Монгопын Увш хун тайжийн тууж" юм. Академич Ц. Дамдинсүрэн "Энэ тууж, шарын шашин хүчтәй дэлгэрч байх үед бичигдсэн боловч шашны нөлөөнд огт автагдсангүй. "Нууц товчоо", "Жангар"-ын адилаар дайчин
цогтой, яруу сайхан хэлээр бичигдсэн байна. Үүний хэл нь жинхэнэ шүлэг, үргэлжилсэн зохиол хоёрын завсрын цагаан шүлэг буюу толгой холбосон үргэлжилсэн зохиолын байдалтай байна. Анх эхлээд амаар зохиогдсон уу, эсвэл бичгээр зохиогдсон алиныг үүгээр шийдвэрлэх аргагүй байна. Анх амаар зохиогдоод дараа нь бичигдсэн байж болох юм. "Убаши хун тайжийн тууж бол XVI зууны үеийн Монголын шилдэг зохиолын нэг болно" гэж бичсэн байдаг.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
References
Гомбоев Г. Алтан тобчи, монгольская летопись в подлинном тексте и переводе с приложением калмыцкого текста истории Убаши-хунтайджия и его войны с ойратами, -ТВОРАО, т. VI,1985.
Ramstedt G.J, Kalmükisches Wörterbuch, Helsinki, 1976.
Цолоо Ж, БНМАУ дахь Монгол хэлний нутгийн аялгууны толь бичиг, II дэвтэр, Ойрд аялгуу, Улаанбаатар, 1988
Калмыцко-русский словарь, Под редакцией Б.Д.Муниева, Москва, 1977.
се. damdinsürting, mongyol uran Jokiyal-un degeji Jayun biüg orusibai, Улаанбаатар,1959.
Убаши Хун тайжийн тууж, Ц.Дамдинсүрэн хэвлэлд бэлтгэв, Улаанбаатар, 1956.
Батмөнх Б, Ойрад монголын түүхэд холбогдох тод үсгийн сурвалж бичгүүд, Улаанбаатар, 2002.
Дамдинсүрэн U， А.Лувсандэндэв, Орос-монгол толь, Улаанбаатар, 1982
Цэвэл Я, Монгол хэлний товч тайлбар толь, Улаанбаатар, 1966.
Rachewiltz Igor de, Index to the secret history of the mongols, Bloomigton, 1972.
Цэрэнсодном Д, "Монголын нууц товчоо", Эрдэм шинжилгээний орчуулга, тайлбар, Улаанбаатар, 2000.
Secencoytu, "Mongyo!ügesÄln ijayur-un toH", Köke qota, 1988.
Древнетюркский словарь, Ленинград, 1969.
Dobu, uigurjin mongyoi üsüg-ün durasqaltu bicig-üd, begejing, 1983
Бобровников A, Грамматтика монгольско-калмыцкаго языка, Казань, 1849
eldentei, oyundalai, asaraltu jokiyaba ardajab, secenjuw-a mongyolcilaba, Umongyo!-un niyuca tobciyan''-u Jarim üges-ün
tayilburi, begejing, 1991
Qorin naimatu tayilburi t0nl Namjilm-a emkidkebe, ӨМАХХ, 1994, Köke qota,
qayan-u bicigsen tabun juü-ün üsüg qabsuruysan manju üge-yin toli bicig, II boti, begejing, 1957.
coyijungjab, gereltü nar nayirayulba, oyirad ayalyun-u uges, kokeqota, 1998.
Martti Räsänen, Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Turksprachen, Helsinki, 1969.
Qorin nigetü tayilburi tofi, Kökeqota, 1979.
Алозднеев, "Калмыцкая хрестоматия" для чтения въ старшихъ классахъ калмыцкихъ народныхъ школъ, (издание второе), Санктпетербургъ, 1907.
norjin, mongyoikeien-ü toii, öbür mongyoi, 1999.
altansa. n, mongyo/cud-un öcügedür-ün mör, II debter, ulaanqada qota, 1993.