“Далан тоть”-ийн үлгэрийн монгол аман хувилбар
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Эртний Энэтхэгийн 'Далан тотийн үлгэр" (Шукаса’тати) хэмээх зохиол дэлхийн уран зохиолд нэн алдартай билээ. Энэ үлгэрийн гол өгүүлэмж нь: Худалдаачны хүү Мадана алс хол оронд худалдаа хийхээр явсан хойгуур гэргий нь өөр эртэй шалиглан зугаалах гэхэд нь цэцэн тоть үдэш бүр нэг үлгэр хэлж, гадагш эс гарган, гэрт нь унтуулж чадаж байгаа тухай олон үлгэрийн цоморлиг юм. Эдгээр үлгэрээс бичгийн зохиолд санаа авч, адил өгүүлэмжтэй өөр үлгэрийг шинээр зохиох болсон байна. Тийм үлгэрүүд санскрит, төвд, перс, урду, монгол хувилбараар уламжлагдан иржээ. Уг зохиолын дэлгэрэлт, уламжлал, шинэчлэл зэргийг эрдэмтэд бичгийн зохиолын хүрээнд илүүтэй судалсан байна. Харин бид энэ зохиолыг аман ба бичгийн, бичгийн ба аман зохиолын харьцаа холбоонд нь зарим нэг ажиглалт хийхийг оролдож, монгол аман хувилбаруудыг тоггоох зорилго тавьсан юм.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
References
Ардын аман зохиолын эмхэтгэл. УБ. 1947, 6-11-ртал.
Банди Г. Үлгэрүүд. Улаангом, 1990.
Востриков А.И. Тибетская историческая литература. Москва 1962. Гринцер П.А. Древнеиндийская проза (обрамленная повесть), Москва. 1963.
Гринцер П.А. Санскритская обрамленная повесть индийская средневековая повествовательная проза. Москва, 1989.
Дамдинсүрэн Ц. Ардыг тэжээхүй дусал нэрт шашдирын тайлбар Чандманийн чимэг. Улаанбаатар, (CSM Т. Fasc.2.) 1960.
Дамдинсүрэн Ц, Серебрянный С.Д. “Обрамленные повестив Индий и у монгольских народов". Литературные связи Монголии. Москва, 1981., стр 130-149.
Дашдорж Д. Сайхан хангайн дуулал. Булган. 1976., 176-177-р тал.
Ёндон Д. Төвд Монголын уран зохиолын харьцааны асуудалд. УБ. 1980.
Ёндон Д. Сказочные сюжеты в памятниках тибетской и монгольской литературы. Москва, 1989.
Индийская сказка. Перевод с языка урду М. И. Клягиной. 1958.
Кондратьевой и Крашенинникова. В. Л. Москва.
Индийская средневековая повествовательная проза. Москва. 1982.
Костюхин Е.А. Типы и Формы животного элоса. Москва. 1987.
Мелетинский Е.М. Историческая поэтика новеллы. Москва. 1990.
Монголын уран зохиолын тойм. Тотийн үлгэр. 2-р дэвтэр, редактор Ц.Дамдинсүрэн, Д.Цэнд. Улаанбаатар. 1976.
Монгол ардын үлгэр (Монгол ардын аман зохиолын чуулган цуврал. Эмхэтгэсэн Д.Цэрэнсодном), 2-р боть. Улаанбаатар. 1982.
Семьдесят рассказов попугая. Перевод с санскрита М.А. Ширяева. Москва, 1960.
Пропп В.Я. Морфология сказки, Изд. 2-е, Москва, 1969.
Хорлоо П. Монгол ардын явган үлгэр. Улаанбаатар. 1960.
Хүрэлбаатар Л. “Б.Я. Владимирцовын судалгаа, Энэтхэг, Төвдийн утга зохиолтой холбогдол бүхий монгол зохиол”, Хэл зохиол, 20-р боть, 21- 25-ртал. Улаанбаатар. 1988.
Хүрэлбаатар Л. “Төвдөөр бичсэн сургаал үлгэрийн нэгэн цоморлиг". MONGOLIA AN INTERNATIONAL ANNUAL OF MONGOL STUDIES. VOL. 2(23), 2(24), Ulaanbaatar, The Secretariat of the International Association for Mongol Studies, 215-229-p тал.
Хүрэлбаатар Л. “Винайн эшийн цоморлиг ба монгол үлгэр". MONGOLIAN STUDIES. №5, Reprinted. The Korean Association for Mongol Studies. Seoul.
Цендина A. Д. “Монгольская новеллистика XYI1-XIX вв, и Индотибетские традиций”. Монгольская литература. (Очерки из истории XII - первой половины XX в) Сборник статей. Сост.К.Н Яцковская. Институт востоковедение РАН, Москва, стр 177-208.
Чүлтэмсүрэн Р. Аман ба бичгийн зохиолын харьцаа. (Шидэт хүүрийн үлгэрийн аман ба бичгийн хувилбарын жишээн дээр), Эрдмийн зэрэг горилсон зохиолын хураангуй. Улаанбаатар. 1997.
Элиасов Л.Е. Бурятские народные сказки. Изд 2-ое, Улан-Үдэ. 1973.
Robe S.L. "Index of Mexican Folktales, Including Narrative Texts from Mexico, Central America and Hispanic United States”, Folklore Studies, Berkley-London, 1973, №26.
Damdinsurung Ce. Tobed mongol sidtu kegur-un uliger, CSM. T.1,2 (Tibetan and Mongolian tales of Uetala) Улаанбаатар. 1962, 1964.
Degedu mongol-un uliger domog, Undusuten-u keblel-un qoriy-a. 1986.
Ordos-un aman uliger, Koke qota. 1990.
Mostaert A. Folklore Ordos. Peiping. 1947.
Mostaert A. Arji Borji qagan. (degedu debter) Undusuten-u keblel-un qoriy-a. 1989