The First Constitution and the Legal Analysis Accompanying its Political Decision

Abstract

It is important to emphasize that a constitution is a unique subject of study that must be interpreted through a complex interdisciplinary framework, encompassing political science, linguistics, philosophy, history, and even mathematics. In this light, analyzing the legal implications of the First Constitution requires not only a legal approach but also an understanding of the ideological conflicts of the time - including socialist, feudal, autocratic, totalitarian political regimes, and democratic and liberal philosophies. At the beginning of the 20th century, the collapse of two major empires - the Qing dynasty in China in 1912 and the Russian Empire in 1917 - presented the Mongolian people, who were then teetering on the edge of national extinction, with a rare opportunity to restore their independence. More specifically, under the influence and guidance of the nascent Soviet Union and the Comintern between 1921 and 1924, Mongolia adopted its first Constitution and proclaimed the establishment of the Mongolian People’s Republic. This act laid the foundation for statehood, serving as a historical predecessor to modern democratic Mongolia - a legacy whose importance remains significant to this day. From the perspective of the criteria for a democratic political regime, it must be acknowledged that the right to vote and be elected, as enshrined in the Constitutions of Mongolia from 1924 to 1960, functioned within the framework of a single-party system and thus resembled a universal referendum, lacking genuine political choice for citizens. In contrast, the 1992 Constitution can be evaluated, from a legalanalytical perspective, as a foundational instrument aimed at establishing and institutionalizing a political system based on democratic governance.

Анхдугаар Үндсэн хууль ба түүний улс төрийн шийдвэр дагалдсан хууль зүйн аналитик

[Товч утга]
Үндсэн хууль бол улс төр судлал, хэл шинжлэл, философи, түүх судлал, математик зэрэг хэд хэдэн шинжлэх ухааны нийлмэл цогц дээр тайлбарлагддаг өвөрмөц судлагдахуун гэдгийг онцлох нь зүйтэй. Энэ лугаа адил анхдугаар Үндсэн хуулийн эрх зүйн үр дагаврыг хөндөхөд мөн л социалист, феодалист, автократ, тоталитар улс төрийн дэглэм, ардчиллын болон либериал үзэл санааны зөрчилдөөний учрыг нь олох шаардлагатай тулгардгийг анхаарвал зохино. XX зууны эхээр 1911 онд Чин улс, 1917 онд хаант Орос гэсэн хоёр том импери задран унаснаар үндэстнийхээ хувьд мөхөл сэхлийн ирмэг дээр тогтож ядаж байсан монголчуудад тусгаар тогтнолоо дахин сэргээх боломж олдсон юм. Тодорхой хэлбэл 1921-1924 онд залуу ЗХУ, коментерний хяналт зааварчилга дор монголчууд анхны Үндсэн хуулиа баталж, БНМАУ- ыг зарлан тунхагласан нь өнөөгийн ардчилсан монгол улсын залгамж холбоо болж тэр үеийн түүхэн ач холбогдол одоо ч алдагдаагүй хэвээр байна. Ардчилсан улс төрийн дэглэмийн критери шалгуур талаас нь үзвэл Монгол Улсын 1924-1960 оны Үндсэн хуульд тусгагдсан улс төрийн сонгох ба сонгогдох эрх нь нэгэнт тогтсон нэг намын тогтолцоон дахь бүх нийтийн санал хураалтын шинж чанартай байсан бөгөөд иргэд өөр өөрсдийн улс төрийн чиг баримжааны жинхэнэ сонголт хийж чаддаггүй байсныг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Харин 1992 оны шинэ Үндсэн хуулийг хэрэглээний хувьд улс төрийн ардчилсан дэглэмд суурилсан удирдлага зохион байгуулалтыг төлөвшүүлэхийн төлөөх үйл ажиллагаа байсан болохыг тус хууль зүйн аналитикаар дүгнэхийг оролдлоо.

[Түлхүүр үг]
Төр, Улс, Ардчилсан Улс Төрийн Дэглэм, Либерализм, Неолиберализм, “Идеалоги”,“Идеал”, “De facto” “De jure” үйл явц, “ах дүү” Үндсэн хуулиуд, Үндсэн хуулиудын зөрчилдөөнт байдал.