НИЙЛМЭЛ ХЭЛЦ БҮТЭЭВЭР ДЭХ ОРУУЛБАР ДЭД БҮТЭЭВРИЙН НЭГ ЖИШЭЭ
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Монгол хэлнээ үйл үгээс тэмдэг нэр бүтээх “-mtaγai…” хэмээх дагаврыг В.М.Котвич “тухайн үйл хэрэгт чадамгай байх төдийгүй байнга хичээмтгий байх”; А.Попов “үйл үгээс үүсэх тэмдэг нэр (хавсрал нэр) нь үйл үндэснээ“-mtaγāi, maγāi, γāi” зэрэг дагавар залгаж, уг юмын янз бүрийн шинжийг заах”; А.Бобровников “аль нэг юманд чадамгай, эвсүүрхэн төдийгүй байнга дадамгай байх”; Н.Н.Поппе “үйлийг гүйцэтгэх чадвартай байх”; Б.Х.Тодаева “-mal” дагавартай утгаараа ойролцоо; М.Н.Орловская “үйлийн үр дүнд бий болох чанар ба тухайн үйлийг чадамгай гүйцэтгэх эв дүйг зааж, “maγāi, mqai” дагавартай адил утга илтгэх”; Н.Поппе “үйлдэл хийх авьяас сонирхол, дур хүсэл ба тухайн үйлийг хийх бололцоо, чадварыг илэрхийлсэн утгатай; Ш.Лувсанвандан “тухайн үйлийг гүйцэтгэхдээ хүсэлтэй давамгайг заасан тэмдгийн нэр үүсгэнэ; П.Бямбасан “-мхай, мгай, мтгай” дагаврыг үйл үгнээ залгаж, голдуу хүн амьтанд хэвшил дадал болсон
зан үйлийн шинжийг заасан тэмдгийн нэр үүсгэнэ (аймхай, түрэмгий, оромхой, аймтгай, очимтгой, ичимтгий) гэх мэтээр үзэцгээсэн байна. Ц.Жанчивдорж багш“-мтгай...” дагавар нь үндсийн уул шинж чанараар зуршил буюу хэвшил болгосон утга бүхий тэмдгийн нэр бүтээнэ (мартамтгай, уурламтгай, очимтгой, үрэмтгий) гэжээ.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
References
В монгольском языке субморфы, не обладающие конкретным значением
встречаются не только в конце слова или в разных суффиксах, но и внутри корня.
Это можно назвать инфиксальным субморфом. При сравнении слов “gil- γana-
(сверкать, блестить) и gil- ta- γana- (блестеть, сверкать) суффикс “-ta” в последнем
слове можно назвать инфиксальным субморфом, так как он не имеет определённого
значения. Но с точки зрения терминологии с помощью этого инфиксального
субморфа “-ta” образуются слова “giltaγanaγūr” (слюда) и “gilγanaγūr” (блестящий,
щеголeватый) с рaзным значением. Кроме вышеназванных изобразительных слов
редко наблюдаются инфиксальные субморфы в знаменательных словах. ebȕrle-
(спaть вместе, класть за пазуху). ebȕr- tȕ- le- (спать вместе, класть за пазуху).
Со стороны фономорфологии или морфонологии в морфемном шве выделяются
субморфы, что ждёт своего исследования на новом уровне.