Монгол хэлний тэмдэг нэрийн захирах чадвар
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Как считают ученые, с точки зрения речи, в монгольском языке управление прилагательных существительными осуществляется всеми падежными флексиями кроме винительного, но с точки зрения языка, прилагательные подчиняют себе существительные флексиями орудного, дательно-местного и исходного падажей. Это можно считать сильным управлением прилагательного. Например: элгээрээ энх амгалан (мир и согласие), толгойтой үснээс их (работа по горло), нүдэнд дулаан (приятный на вид). Если прилательные подчиняют себе предыдущие существительные другими падежными флекси ями Кроме вышесказанного, зайдешь это можно назвать слабым управлением. В потоке речи прилагательные в монгольском языке управляют предыдующие существительные именительным падежом, что объясняется переходом прилагательных на глагольную позицию. Примеры: мухар газар (тупик) - газар-□ мухар (в тупик зайдешь); татуу ганзага (короткая торока) - ганзага-□ татуу (неумелый, скупой). Когда прилагательный управляет существительное родителным падежом, тогда это существительное станет определением принадлежности. (Газрын мухар – край земли)
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
References
Л.Мишиг. Монгол хэлний холбоо үгийн зүйл, Уб., 1957, 24-25-р т.
Г.Д.Санжеев. Сравнительная грамматика монгольских языков. Глагол.М., 1964, стр.53 Ш.Лувсанвандан. Монгол хэлний үгсийг аймаглах тухай асуудалд, “Хэл зохиол” V боть, Уб., 1967 (1968). 34-35-р т.; Орчин цагийн монгол хэлний бүтэц. Монгол хэлний үг нөхцөл хоёр нь, Уб., 1968. 24-р т.4
Г.Ц.Пюрбеев. Историко-сопоставительные исследования по грамматике монгольских языков. Синтаксис словосочетания, М., 1993, стр. 144-1595
Ш.Лувсанвандан, Орчин цагийн монгол хэл, Өвөр монголын ардын хэвлэлийн хороо, Бээжин 1962, 228-р т.11
П.Бямбасан. Тэмдгийн нэр, “Орчин цагийн монгол хэл зүй” ШУА, Хэл зохиолын хүрээлэн, Улсын хэвлэлийн хэрэг эрхлэх хороо, Уб., 1966, 104-р т.12
П.Бямбасан. “Орчин цагийн монгол хэлний үгийн бүтэц, нэр үгсийн аймаг. Ардын боловсролын яамны хэвлэл, Уб., 1975, 58-р т.13
Лх.Дамдинжав, Орчин цагийн монгол хэлний холбоо үг, УБДС-ийн монгол хэлний тэнхим, Уб., 1978, 38-39-р т.
Ц.Өнөрбаян, “Орчин цагийн монгол хэлний үг зүй” МУБИС, МСС., Уб., 2004 230-р т.15 П.Бямбасан, Б.Базылхан, Ж.Баянсан, “Үг зүй”, “Орчин цагийн монгол хэл”, ШУА, ХЗХ, Уб., 1997, 246-р т.16
Б.Бямбадорж, Орчин цагийн хэлбэр судлал, Ховд их сургууль. НХУС, Уб., 2011, 74-р т.17 Цэнгэлтэй, Одоо үеийн монгол хэлний зүй. Өвөр монголын ардын хэвлэлийн хороо, 1980, 230-р т.
Сунрав.Сэцэн. Үгзүй, “Орчин цагийн монгол хэл”, Өвөр монголын сурган хүмүүжлийн хэвлэлийн хороо, 1996, 278-р т.
Чойжинжав, Хэлний зүй, “Одоо үеийн монгол хэл”, Өвөр монголын ардын хэвлэлийн хороо, Хөх хот 2005. 410-411-р т.
Сэцэн, Цогт. Үг зүй, “Орчин цагийн монгол хэл”, Өвөр монголын сурган хүмүүжлийн хэвлэлийн хороо. 1982, 254-255-р т.
Тулгуур, Үг зүй, “Орчин цагийн монгол хэл”, Өвөр монголын багачууд хүүхдийн хэвлэлийн хороо, 1993, 296-р т.
Ц.Ц.Цыдыпов Буряад хэлэнэй синтаксис, Бур АССР-эй Гэгээрэлэй министеретво дурадхаба, Улан-Үдэ, 1985, 22-р т.23
М.Базаррагчаа. Монгол хэлний өгүүлбэр. Багш нарын мэргэжил дээшлүүлэх институт, Уб., 1987, 127-р т.