NUM Law Review

The First Constitution and the Legal Analysis Accompanying its Political Decision

2025-10-02T11:51:10+08:00

It is important to emphasize that a constitution is a unique subject of study that must be interpreted through a complex interdisciplinary framework, encompassing political science, linguistics, philosophy, history, and even mathematics. In this light, analyzing the legal implications of the First Constitution requires not only a legal approach but also an understanding of the ideological conflicts of the time - including socialist, feudal, autocratic, totalitarian political regimes, and democratic and liberal philosophies. At the beginning of the 20th century, the collapse of two major empires - the Qing dynasty in China in 1912 and the Russian Empire in 1917 - presented the Mongolian people, who were then teetering on the edge of national extinction, with a rare opportunity to restore their independence. More specifically, under the influence and guidance of the nascent Soviet Union and the Comintern between 1921 and 1924, Mongolia adopted its first Constitution and proclaimed the establishment of the Mongolian People’s Republic. This act laid the foundation for statehood, serving as a historical predecessor to modern democratic Mongolia - a legacy whose importance remains significant to this day. From the perspective of the criteria for a democratic political regime, it must be acknowledged that the right to vote and be elected, as enshrined in the Constitutions of Mongolia from 1924 to 1960, functioned within the framework of a single-party system and thus resembled a universal referendum, lacking genuine political choice for citizens. In contrast, the 1992 Constitution can be evaluated, from a legalanalytical perspective, as a foundational instrument aimed at establishing and institutionalizing a political system based on democratic governance.

Анхдугаар Үндсэн хууль ба түүний улс төрийн шийдвэр дагалдсан хууль зүйн аналитик

[Товч утга]
Үндсэн хууль бол улс төр судлал, хэл шинжлэл, философи, түүх судлал, математик зэрэг хэд хэдэн шинжлэх ухааны нийлмэл цогц дээр тайлбарлагддаг өвөрмөц судлагдахуун гэдгийг онцлох нь зүйтэй. Энэ лугаа адил анхдугаар Үндсэн хуулийн эрх зүйн үр дагаврыг хөндөхөд мөн л социалист, феодалист, автократ, тоталитар улс төрийн дэглэм, ардчиллын болон либериал үзэл санааны зөрчилдөөний учрыг нь олох шаардлагатай тулгардгийг анхаарвал зохино. XX зууны эхээр 1911 онд Чин улс, 1917 онд хаант Орос гэсэн хоёр том импери задран унаснаар үндэстнийхээ хувьд мөхөл сэхлийн ирмэг дээр тогтож ядаж байсан монголчуудад тусгаар тогтнолоо дахин сэргээх боломж олдсон юм. Тодорхой хэлбэл 1921-1924 онд залуу ЗХУ, коментерний хяналт зааварчилга дор монголчууд анхны Үндсэн хуулиа баталж, БНМАУ- ыг зарлан тунхагласан нь өнөөгийн ардчилсан монгол улсын залгамж холбоо болж тэр үеийн түүхэн ач холбогдол одоо ч алдагдаагүй хэвээр байна. Ардчилсан улс төрийн дэглэмийн критери шалгуур талаас нь үзвэл Монгол Улсын 1924-1960 оны Үндсэн хуульд тусгагдсан улс төрийн сонгох ба сонгогдох эрх нь нэгэнт тогтсон нэг намын тогтолцоон дахь бүх нийтийн санал хураалтын шинж чанартай байсан бөгөөд иргэд өөр өөрсдийн улс төрийн чиг баримжааны жинхэнэ сонголт хийж чаддаггүй байсныг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Харин 1992 оны шинэ Үндсэн хуулийг хэрэглээний хувьд улс төрийн ардчилсан дэглэмд суурилсан удирдлага зохион байгуулалтыг төлөвшүүлэхийн төлөөх үйл ажиллагаа байсан болохыг тус хууль зүйн аналитикаар дүгнэхийг оролдлоо.

[Түлхүүр үг]
Төр, Улс, Ардчилсан Улс Төрийн Дэглэм, Либерализм, Неолиберализм, “Идеалоги”,“Идеал”, “De facto” “De jure” үйл явц, “ах дүү” Үндсэн хуулиуд, Үндсэн хуулиудын зөрчилдөөнт байдал.

Mongolian Law in the Context of Geopolitical Processes at the Beginning of the 20th Century: Traditions and Renewal

2025-10-02T11:57:25+08:00

The legal culture of nomadic peoples in general, in particular the Mongols, which is a complex social phenomenon, has been studied fragmentarily. Meanwhile, the Mongolian peoples have ancient legal traditions that were formed in the context of the nomadic pastoral culture of Central Asia. An intensive law-making process took place, starting with the formation of the Mongolian state in the era of Genghis Khan. As intensive was the process of state and ethnoregional regulation, so static were the legal views, the mentality of the nomadic people. The substantiation of this thesis is carried out by analyzing the monuments of Mongolian law in a certain period of the history of Mongolia: at the beginning of the 20th century - the historical period of the clash of geopolitical interests of Russia, China and Mongolia.

Монгольское право в условиях геополитических процессов в начале XX в.: Традиций и обновление

[Аннотация]
Правовая культура кочевых народов в целом, в частности монголов,представляющая сложный социальный феномен, изучалась фрагментарно. Между тем, монгольские народы обладают древними правовыми традициями, которые формировались в контексте кочевой скотоводческой культуры Центральной Азии. Интенсивный правотворческий процесс происходил, начиная с образования монгольского государства в эпохуЧингисхана. Насколько интенсивным был процесс государственного и этнорегионального регулирования, настолько статичным оставались правовые воззрения, менталитет кочевого народа. Обоснование данного тезиса осуществлено путем анализа памятников монгольского права в определенный период истории Монголии: в начале XX в. -исторический период столкновения геополитических интересов России, Китая и Монголии.

[Ключевые слова]
Правовая культура, правовые традиции, памятники права, уголовное законодательство, наказание.

The Relation Between Personal Data Protection and National Security

2025-10-02T12:02:49+08:00

The development of electronic technology has created many new legal and security challenges. These include domestic and foreign organizations spying on the public and using sophisticated technology to conduct propaganda for political purposes, thereby violating human rights. Countries take this into account in their security and legal policies and seek to create a legal environment to protect the personal data of their citizens from domestic political groups, criminals and foreign state organizations. This article identifies the factors that have contributed to making the protection of citizens’ personal data a legal guarantee for ensuring national security, namely (1) global digitalization and (2) the explosion of databases. It analyzes three cases and discusses how the security legal policies of the United States, Russia, and China have taken this issue into account.

Хүний хувийн мэдээллийн хамгаалалт ба үндэсний аюулгүй байдлын уялдаа хамаарал

[Товч утга]
Цахим технологийн хөгжил эрх зүй ба аюулгүй байдлын олон шинэ сорилтыг бий болгосны нэг нь дотоод, гадаадын байгууллагууд улс төрийн зорилгоор хүний эрхийг зөрчиж олон нийтийг тагнах, нарийвчилсан арга технологиор ухуулга сурталчилгаа хийх явдал мөн. Үүнийг улс орнууд аюулгүй байдлын ба хууль зүйн бодлогодоо харгалзаж иргэдийнхээ хувийн мэдээллийг дотоодын улс төрийн бүлэглэл, гэмт этгээдүүд хийгээд гадаад улсын байгууллагаас хамгаалах эрх зүйн орчныг бүрдүүлэхийг хичээж байна. Энэ өгүүлэлд иргэний хувийн мэдээллийн хамгаалалт үндэсний аюулгүй байдлыг хангах эрх зүйн баталгаа болоход нөлөөлсөн хүчин зүйлсийг (1) глобал цахимжилт, (2) өгөгдлийн сангийн тэсрэлт хэмээн тодорхойлж, гурван тохиолдлыг шинжлэн, АНУ, ОХУ, БНХАУ-ын аюулгүй байдлын эрх зүйн бодлогод уг асуудлыг харгалзсан талаар хөндөнө.

[Түлхүүр үг]
Хувийн мэдээлэл хамгаалал, хувийн халдашгүй байх эрх, мэдээллийн аюулгүй байдал, цахим аюулгүй байдал, аюулгүй байдлын эрх зүй.

Some Critical Issues Relating to The Conclusion of Free Trade Agreement

2025-10-02T12:08:44+08:00

Free Trade Agreements (FTAs) are a significant component of modern international trade, encompassing complex legal, economic, and policy dimensions. According to the World Trade Organization (WTO), there are currently 374 Free Trade Agreements (FTAs) in force globally. For Mongolia, the signing of an Economic Partnership Agreement with Japan in 2015 marked its integration as the most recent WTO member at that time to join such an economic integration. Currently, Mongolia is exploring opportunities to establish FTAs with South Korea and the Eurasian Economic Union, accompanied by active domestic discussions. Taking these issues into account, this paper aims to analyze the historical context and policy implications of trade agreements, particularly FTAs. It examines the impacts of FTAs on contracting and non-contracting parties, common reasons and benefits for forming FTAs and the WTO’s legal framework for regulating FTAs (within the GATT, Article XXIV), and identifies the policy and legal challenges Mongolia faces in pursuing such agreements.

Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр байгуулахтай холбоотой зарим анхаарах асуудал

[Товч утга]
Чөлөөт худалдааны хэлэлцээр (ЧХХ) нь орчин цагийн олон улсын худалдааны томоохон бүрэлдэхүүн хэсэг бөгөөд эрх зүйн, эдийн засгийн, бодлогын нарийн төвөгтэй ойлголтыг илэрхийлдэг. Дэлхийн худалдааны байгууллагын (ДХБ)-ын мэдээллээр, одоогийн байдлаар нийт 374 ЧХХ хүчин төгөлдөр үйлчилж байна. Монгол Улсын хувьд 2015 онд Япон Улстай байгуулсан Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийг байгуулснаар тухайн үедээ хамгийн сүүлд энэ төрлийн эдийн засгийн интеграцид нэгдсэн ДХБ-ын гишүүн болж байв. Эдүгээ Монгол Улс БНСУ-тай болон Евразийн Эдийн засгийн холбоотой ЧХХ байгуулах боломжийг судалж, дотоодод хэлэлцүүлэг идэвхтэй өрнүүлж байна. Эдгээрийг харгалзан энэ өгүүлэлд худалдааны гэрээ, ялангуяа чөлөөт худалдааны хэлэлцээрийн түүхэн байдал, худалдааны бодлогын хамаарал зэргийг задлан шинжилнэ. Мөн ЧХХ-ийн гэрээний болон гэрээний тал биш этгээдэд үзүүлэх нөлөөлөл, ЧХХ байгуулах нийтлэг шалтгаан ба үр ашиг, ЧХХ-ийг ДХБ-ын эрх зүйгээр зохицуулсан байдал (Тариф худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн XXIV дүгээр зүйлийн хүрээнд) тус тус судалж, Монгол Улсын хувьд ЧХХ байгуулахад гарч буй бодлогын болон эрх зүйн асуудлуудыг тодорхойлохыг зорив.

[Түлхүүр үг]
Чөлөөт худалдаа, чөлөөт худалдааны хэлэлцээр, худалдааны бодлого, гэрээний тал, гэрээний тал биш этгээд.

Basic Principles of International Environmental Law and Legal Terminology Issues in Mongolian Law

2025-10-02T12:18:52+08:00

Although there is no clear definition of the basic principles of international environmental law, the principle of states’ sovereignty over their natural resources and the responsibility not to cause transboundary environmental damage; the principle of preventive action; the principle of cooperation; the principle of sustainable development; the precautionary principle; the polluter pays principle; and the principle of common but differentiated responsibility have been identified. This paper examines the legal terminology issues that may arise when reflecting the basic principles of international environmental law in Mongolian legal norms. For example, this article proposes a method for defining the difference between the ‘Principle of Preventive Action’ and the ‘Precautionary Principle,’ as well as suggests terms that could be used in the translation of these principles into future national legal norms.

Олон улсын хүрээлэн буй орчны эрх зүй дэх үндсэн зарчим ба Монгол Улсын эрх зүйн хэм хэмжээнд тусгах нэр томьёоны асуудал

[Товч утга]
Хүрээлэн буй орчны эрх зүйн зарчим гэж тогтсон тодорхой жагсаалт байхгүй хэдий боловч “principle of state have sovereignty over their natural resources and the responsibility not to cause transboundary environmental damage”; “principle of preventive action”; “precautionary principle”; “polluter pays principle”; “principle of common but differentiated responsibility” “principle of co-operation”; “principle of sustainable development” зэрэг зарчим байдаг тухайд олон улсын хүрээлэн буй орчны эрх зүйн бүтээлд тэмдэглэжээ. Энэхүү өгүүлэлд олон улсын хүрээлэн буй орчны эрх зүйн зарчмыг Монгол улсын эрх зүйн хэм хэмжээнд тусгахад үүсэж болох нэр томьёоны асуудлыг судалсан болно. Тухайлбал, “Principle of preventive action” болон “Precautionary principle” хоорондын ялгааг хэрхэн тодорхойлох, үндэсний эрх зүйн хэм хэмжээнд цаашид хэрэглэж болох нэр томьёоны орчуулга дээр санал дэвшүүлсэн болно.

[Түлхүүр үг]
Хүрээлэн буй орчин, эрх зүйн зарчим

The Principle of Certainty and Criminal Code of Mongolia

2025-10-02T12:23:33+08:00

When making a legal syllogism comparing the norms of a special class of the Criminal code of Mongolia with a specific case or real action, there are various problems, such as the lack of understanding of the formulation of some types of crimes. It does not correspond to The Legal principle that is the main guarantee of a democratic state, so this article purposes to identify some conflicting problems of the Criminal Code and seek ways to correct and overcome them. Based on “The Principle of Legality” and “the elements of crime that make up the complex of norms”, some norms of the Criminal code and the terms that make up it were analyzed, and as a result, it was determined that the elements of some crimes in special part was legislated in a vague manner in the Criminal code and the coordination between the norms was disturbed. As a result, the “Methodology for creating and developing quantitative measures” is proposed to improve the process of drafting the Criminal Code.

Туйлын тодорхой байх зарчим ба Монгол Улсын Эрүүгийн хууль

[Товч утга]
2015 онд батлагдсан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн хэм хэмжээг тодорхой тохиолдол буюу гадаад ертөнцөд бий болсон бодит үйлтэй харьцуулан эрх зүйн силлогизм хийх үед зарим төрлийн гэмт хэргийн хэм хэмжээний бүрэлдүүний томьёолол тодорхойгүй байх, хэм хэмжээнүүд өөр хоорондоо ижил утга агуулгатай байх гэх зэрэг янз бүрийн асуудал тулгарсаар байгаа билээ. Энэ нь Ардчилсан эрх зүйт төрийн үндсэн баталгаа болсон хууль ёсны зарчимд нийцэхгүй тул Эрүүгийн хуулийн зөрчилдөөнтэй зарим асуудлыг тодорхойлж, түүнийг засаж залруулах, даван туулах арга замыг эрэлхийлэхийг зорилоо. Хууль ёсны зарчим, хэм хэмжээний цогцыг бүрдүүлэгч гэмт хэргийн бүрэлдүүнд тулгуурлан Эрүүгийн хуулийн зарим хэм хэмжээ, түүнийг бүрдүүлж буй нэр томьёонд дүн шинжилгээ хийсэн ба үүний үр дүнд Эрүүгийн хуульд хэм хэмжээний цогцыг тодорхой бус байдлаар хуульчилж, хэм хэмжээ хоорондын уялдаа холбоог алдагдуулсан байна гэдгийг тодорхойлсон. Цаашлаад эрүүгийн хуулийн төсөл боловсруулах үйл ажиллагааг боловсронгуй болгоход чиглэгдсэн “хэм хэмжээг бүтээж, томьёолох арга зүйг” тодорхойлон, санал дэвшүүлсэн болно.

[Түлхүүр үг]
Эрүүгийн эрх зүй, гэмт хэргийн бүрэлдүүн, хэм хэмжээ, нэр томьёо, эрүүгийн хуулийн тодорхой бус байдал.

A Comparative Study of the Participation of Banks and Financial Institutions in Combating Money Laundering and its Legal Regulation

2025-10-02T12:34:03+08:00

In recent years, the evolving nature, characteristics, and methods of money laundering crimes have become more specialized, negatively impacting various sectors of society, including the global economy, banking, finance, and business. As a result, international and regional organizations, along with national authorities, have been actively working together to establish a unified standard for combating money laundering. The risk of money laundering crimes increases depending on the terms and conditions of the products and services offered by financial institutions. In particular, non-bank financial institutions, which are numerous in number and widely dispersed geographically, face a higher risk of money laundering compared to other financial institutions in the non-bank sector. Therefore, the involvement of both banks and non-bank financial institutions in combating money laundering, along with the legal regulations that ensure their coordination, must be aligned with future international trends and improved to establish effective countermeasures.

Мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэхэд банк, санхүүгийн байгууллагын оролцоо түүний эрх зүйн зохицуулалт, харьцуулсан судалгаа

[Товч утга]
Сүүлийн жилүүдэд мөнгө угаах гэмт хэргийн төлөв байдал, шинж, хувьсаж, энэ төрлийн гэмт хэргийг үйлдэх арга нарийсч байгаа нь олон улсын эдийн засаг, банк, санхүү, бизнесийн зэрэг нийгмийн бүхий л салбарт сөргөөр нөлөөлж байгаа тул дэлхий нийтээр мөнгө угаахтай тэмцэх нэг стандартыг бэхжүүлэхээр олон улсын болон бүс нутгийн байгууллагаас гадна үндэсний хэмжээнд эрх бүхий байгууллагууд хамтран идэвхтэй үйл ажиллагааг хэрэгжүүлсээр байна. Санхүүгийн байгууллагын санал болгож буй бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг үзүүлж буй үйлчилгээний нөхцөл байдлаас шалтгаалан мөнгө угаах гэмт хэрэг үйлдэгдэх эрсдэл нэмэгддэг бөгөөд түүн дотроо банк бус санхүүгийн байгууллага нь тооны хувьд олон, газар зүйн байршлын хувьд өргөн тархсан тул мөнгө угаах эрсдэл нь банкны бус сектор дахь бусад санхүүгийн байгууллагуудтай харьцуулахад илүү өндөр байх тул мөнгө угаах гэмт хэрэгтэй тэмцэхэд банк болон банк бус санхүүгийн байгууллагын оролцоо, тэдгээрийн уялдаа холбоо бүхий эрх зүйн зохицуулалтыг цаашдын олон улсын чиг хандлагад нийцүүлэх, боловсронгуй болгох арга замыг тодорхойлоход оршино.

[Түлхүүр үг]
Мөнгө угаах, суурь гэмт хэрэг, олон улсын жишиг, олон улсын эрх зүйн тогтолцоо, үндэсний эрх зүйн тогтолцоо, банк, банк бус санхүүгийн байгууллага, эрсдэлийн үнэлгээ, сэжигтэй гүйлгээ, үйлчлүүлэгчээ таньж мэдэх, хяналтын ажиллагаа, тогтмол сургалт, хиймэл оюун ухаан, машин сургалт, шинэ технологи.

Improving Legal Framework of the Industrial and Technology Parks in Mongolia

2025-10-02T12:38:46+08:00

The tangible outcome of the industrial development policy pursued by the government is the establishment and growth of industrial and technology parks (ITPs) in the country. As of 2021, Mongolia had granted special permit for ITPs to 11 enterprises, of which only 7 had barely begun park operations, while the permits of 6 parks had already expired. To address these failed attempts at developing ITPs, the Law on the Legal Status of Industrial and Technology Parks was revised and enacted in 2022. However, the legal framework for these parks remains incomplete. Internationally, regardless of ownership structure, ITPs are legally mandated to implement the government’s industrial development policies at the regional and enterprise levels. However, this study found that in Mongolia, nearly two-thirds of the implementable activities of ITP management are regulated to be carried out by the government and sector ministry. With most implementable function being handled by the government and ministries, ITP managements are left unable to sustain long-term self-financing and stable operations. This study identifies seven key functions across three core activity areas that ITP management could implement, drawing comparisons with domestic laws, international research, policy recommendations, and the legal frameworks of ITPs in South Korea and Taiwan. Furthermore, studies in other countries have demonstrated that comprehensive legal and regulatory frameworks governing the construction of ITP’s facilities and infrastructure play a crucial role in ensuring clarity on key aspects. These frameworks define responsible entities, specify infrastructure development criteria, outline support mechanisms for park units, enforce effective environmental monitoring, and facilitate the resolution of social issues affecting park employees in an optimal manner.

Монгол Улс дахь үйлдвэрлэл, технологийн паркийн эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох нь

[Товч утга]
Засгийн газраас баримталж буй аж үйлдвэрийн хөгжлийн бодлогын бодит үр дүн нь улс оронд хөгжиж буй үйлдвэрлэл, технологийн парк (ҮТП) юм. Монгол Улсад 2021 оны байдлаар ҮТП-ийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг 11 аж ахуйн нэгжид олгосны 7 нь паркийн үйл ажиллагааг эхлэл төдий авч явж ирсний дээр 6 паркийн тусгай зөвшөөрлийн хугацаа дууссан байв. ҮТП-ийг хөгжүүлэх амжилтгүй оролдлогыг засах үүднээс 2022 онд Үйлдвэрлэл, технологийн паркийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийг шинэчлэн баталсан хэдий ч паркийн эрх зүйн орчин бүрэн бүрдээгүй байсаар байна. Олон улсад ҮТП нь өмчийн хэлбэрээс үл хамаарч засгийн газраас баримталж буй аж үйлдвэрийн хөгжлийн бодлогыг орон нутагт нэгжийн түвшинд хэрэгжүүлж ажиллах ерөнхий үүргийг хууль тогтоомжоор хүлээж байна. Гэтэл Монгол Улсад ҮТП-ийн удирдлагын хэрэгжүүлэх боломжтой үйл ажиллагааны бараг гурван ажил тутмын хоёрыг Засгийн газар, салбарын яам хэрэгжүүлэхээр зохицуулсан байгааг энэ судалгаагаар олж тогтоосон. Хэрэгжүүлэх боломжтой чиг үүргээ Засгийн газар, салбарын яамд алдсан ҮТП-ийн удирдлага цаашид урт хугацаанд өөрийгөө санхүүжүүлж, тогтвортой ажиллах боломжгүй байна. Энэ судалгаагаар ҮТП-ийн удирдлагаас хэрэгжүүлэх боломжтой 3 багц үйл ажиллагаа дахь 7 чиг үүргийг дотоодын хууль тогтоомж, олон улсын судалгаа, зөвлөмж, БНСУ, Тайвань Улсын паркийн эрх зүйн орчинтой харьцуулж санал болгосон. Түүнчлэн судалгааны бусад улсад ҮТП- ийн барилга байгууламж, дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтыг хууль, тогтоомжоор нарийвчлан зохицуулж байгаа нь хэн, ямар дэд бүтцийг барихаас эхлээд паркийн нэгжид үзүүлэх дэмжлэгийг тодорхойлох, байгаль орчны хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх, паркт ажиллагсдын нийгмийн асуудыг оновчтой шийдвэрлэх боломжийг олгож байгааг олж тогтоосон.

[Түлхүүр үг]
Паркийн удирдлагын чиг үүрэг, Паркийн удирдлагын хураамж, Паркийн дэд бүтэц, Аж үйлдвэрийн хөгжлийн бодлогыг хэрэгжүүлэгч.

Abstraction principle in Case Law

2025-10-02T12:45:36+08:00

In the last two years, there has been a trend towards courts relying on the principle of abstraction in resolving disputes related to real estate. This has created certain difficulties for lawyers who have been applying the principle of unity of contract for many years. For example, the issue of when and in what form causal and abstract contracts are established according to the principle of abstraction, as well as whether contractual obligations related to real estate are subject to formal requirements, has been a subject of considerable debate. The article aims to compare the content of the principle of abstraction of contracts with the relevant German doctrine and the relevant regulations used and interpreted in Mongolian judicial practice, draw conclusions about the correct understanding and application of this principle.

Шүүхийн практик дахь хийсвэрлэлийн зарчим

[Товч утга]
Сүүлийн 2 жилд үл хөдлөх хөрөнгөтэй холбоотой маргааныг шүүхийн зүгээс шийдвэрлэхдээ хийсвэрлэлийн зарчмыг үндэслэл болгож буй чиг хандлага гарч байна. Энэ нь хэлцэл нэгдмэл байх зарчмыг олон жилийн турш хэрэглэж ирсэн хуульчдад тодорхой хүндрэлийг бий болгож байна. Тухайлбал, хийсвэрлэлийн зарчмын дагуу каузаль болон хийсвэр хэлцэл нь хэзээ, ямар хэлбэрээр байгуулагдаж буй, түүнчлэн үл хөдлөх хөрөнгөтэй холбоотой үүргийн хэлцэл нь хэлбэрийн шаардлагад захирагдах эсэх асуудал нь нилээдгүй маргаан дагуулж байна. Өгүүллийн хүрээнд хэлцлийн хийсвэрлэлийн зарчмыг агуулгын хувьд Германы холбогдох номлолын ойлголт, холбогдох зохицуулалтыг Монголын шүүхийн практикт хэрэглэж, тайлбарлаж буй байдалтай харьцуулж, тус зарчмыг зөв ойлгон хэрэглэж буй талаар дүгнэлт хийхийг зорьсон болно.

[Түлхүүр үг]
Үүргийн хэлцэл, Захиран зарцуулах хэлцэл, Хийсвэрлэлийн зарчим.

Implementation, Challenges, and Development Strategies of Inheritance Rights Regulations Under the Civil Code of Mongolia

2025-10-02T12:50:30+08:00

Since the adoption of Mongolia’s first Civil Code in 1926, which was based on the concepts of the country’s First Constitution, inheritance relations have been governed by the Civil Codes of 1952, 1963, 1994, and 2002. During this period, although socio-economic and property relations underwent fundamental changes, the necessary legal regulations did not see significant adjustments. As modern society and rapid economic changes make property relations increasingly complex, including the mixing of types and forms of ownership, the current legal system is no longer able to effectively address inheritance involving ownership objects and consolidated assets. Inheritance rights, as a ‘fundamental’ right provided by the Constitution, require further refinement of legal regulations. This includes addressing issues such as the requirements for the form and content of wills, conflicts in laws governing citizens and notarial procedures, the ability of entities such as notary-less subdistricts, soum governors, or other individuals designated by law to certify wills, as well as the necessary but currently missing norms in inheritance law. This article highlights these challenges and real-world issues, while also exploring solutions such as recognizing stepchildren as legal heirs, and using inheritance agreements or donation contracts as means to transfer inherited property effectively.

Монгол Улсын Иргэний хууль дахь өвлөх эрхийн зохицуулалтын хэрэгжилт, тулгамдаж буй асуудал, боловсронгуй болгох арга зам

[Товч утга]
Монгол Улсын анхдугаар Үндсэн хуулийн үзэл баримтлалд тулгуурлан боловсруулсан 1926 оны анхны иргэний хууль батлагдсанаас эдүгээ хүртэлх үеийн өв залгамжлалын харилцааг 1952, 1963, 1994, 2002 оны Иргэний хуулиар зохицуулж ирсэн. Уг хугацаанд нийгэм, эдийн засаг, өмчийн харилцаа үндсээрээ өөрчлөгдсөн ч түүнийг дагалдан өөрчлөгдвөл зохих эрх зүйн зохицуулалтад дорвитой өөрчлөлт ороогүй нь дээр Орчин үеийн нийгэм, эдийн засгийн хурдацтай өөрчлөлтөөс шалтгаалан өмчийн харилцаа нарийн төвөгтэй болохын хэрээр өмчийн төрөл, хэлбэр холилдох явцад үүссэн өмчлөлийн зүйлс, хөрөнгийн нэгдлийг өвлүүлэх харилцааг өнөөгийн эрх зүйгээр цаашид зохицуулах бодит боломжгүй. Өвлөх эрх нь Үндсэн хуулиар олгогдсон “үндсэн” эрх болохын хувьд энэ талаарх эрх зүйн зохицуулалтыг цаашид улам нарийвчлан боловсронгуй болгох шаардлага нь гэрээслэлийн хэлбэр, агуулгад тавигдах шаардлага, иргэн, нотариатын хуулийн хэм хэмжээний зөрчил, нотариатгүй баг, сумын засаг дарга болон хуульд заасан бусад субъект гэрээслэлийг гэрчлэх боломж, нөхцөл, өв залгамжлалын эрх зүйн зохицуулалтад зайлшгүй байвал зохих, үгүйлэгдэж буй хэм хэмжээ зэрэг асуудлуудаас харагдаж байна. Энэхүү өгүүллээр дээрх бодит байдал, тулгамдаж буй асуудлыг хөндөхийн сацуу дагавар хүүхдийг хууль ёсны өвлөгчид тооцох, өв залгамжлах гэрээ, бэлэглэлийн гэрээ байгуулах замаар өвлөгдөх хөрөнгийг өвлүүлэх нь дээрх асуудлыг шийдвэрлэх арга зам болохыг тухайлан авч үзсэн болно.

[Түлхүүр үг]
Өвлөх эрх, өв залгамжлалын эрх зүйн институт, эрх зүйн шинэчлэл, эрх зүйн шинэтгэл, гэрээслэлээр өвлөх эрх, хууль ёсоор өвлөх эрх, өв залгамжлалын гэрээ, гэрээслэх эрх чөлөөний зарчим, хууль ёсоор өвлөгчийн эрхийг хамгаалах зарчим.

Components of Labor Law Regulations: Legal Regulation of Internal Labor Regulations

2025-10-02T13:12:11+08:00

Labour law not only encompasses relevant statutory laws but also includes a broad spectrum of regulatory norms such as administrative acts, collective agreements at various levels, employment contracts, and internal labour regulations established by employers. The concept of “internal labour regulations” has emerged relatively recently in the field of labour law, representing a collection of rules and procedures that are either not explicitly regulated by law or are further detailed by regulations governing employment. The legal nature of internal labour regulations is defined by their unilateral establishment by the employer, their internal applicability within the organization, and their role in regulating labour and social protection relations. When these regulations satisfy the formal and material requirements, they become an integral component of the labour legislation framework and function as mechanisms to ensure the balance of rights and obligations between the involved parties, as well as to reinforce the guarantees of employees’ social protection and their labour rights. Furthermore, the regulation of internal labour relations allows for a more flexible and effective coordination between employers and employees, reducing the likelihood of disputes or conflicts. In this regard, internal labour regulations naturally form a crucial part of the labour law system.

Хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийн бүрэлдэхүүн: Хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээний эрх зүйн зохицуулалт

[Товч утга]
Хөдөлмөрийн хууль тогтоомжид холбогдох хуулиуд төдийгүй захиргааны хэм хэмжээний акт, бүх түвшний хамтын хэлэлцээр, хамтын гэрээ, хөдөлмөрийн гэрээ, ажил олгогч тогтоодог хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээ гэсэн өргөн хүрээтэй хэм хэмжээ багтах болсон. Хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээ гэх нэр томьёо нь хөдөлмөрийн эрх зүйд шинээр орж ирсэн байх бөгөөд ажилтны хөдөлмөр эрхлэхтэй холбогдон үүссэн хуулиар зохицуулаагүй, эсхүл нарийвчлан зохицуулж буй дүрэм, журмын нийлбэр цогц юм. Хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээний хууль зүйн үндсэн шинжийг тодорхойлвол хөдөлмөрийн харилцаанд оролцож буй ажил олгогчийн дангаар баталсан, дотогш чиглэсэн үйлчлэл бүхий хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллийн харилцааг зохицуулж буй эрх зүйн акт байна. Энэхүү эрх зүйн актын нь түүнд тавигдах хэлбэрийн болон матертиаллаг шаардлагыг хангасан тохиолдолд хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийн бүрэлдэхүүнд тооцогдон биежих бөгөөд хөдөлмөрийн харилцаанд оролцогч талуудын эрх, үүргийн тэнцвэрийг хангах, ажилтны нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрлөх эрхийн баталгааг бэхжүүлэх механизм болно. Мөн түүнчлэн хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээний зохицуулалт нь ажил олгогч, ажилтан хоорондын хөдөлмөрийн харилцааг илүү уян хатан, оновчтой зохицуулах боломжийг бүрдүүлэхийн зэрэгцээ харилцаанд оролцогч талуудын хооронд үүсэх аливаа саналын зөрүүтэй, маргаантай нөхцөл байдал үүсэхээс сэргийлэх ач холбогдолтой байна. Энэ утгаараа хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээ нь хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийн бүрэлдэхүүнд зүй ёсоор тооцогдох учиртай юм.

[Түлхүүр үг]
Хөдөлмөрийн харилцаа, хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийн бүрэлдэхүүн, хөдөлмөрийн дотоод хэм хэмжээ, ажил олгогч, ажилтан.

Preventing Due Process Paranola in Arbitration Proceeding

2025-10-02T13:25:32+08:00

Arbitration is a type of alternative dispute resolution process that is not judicial, and while it is required to be fast and efficient, it must also adhere to the principle of due process. Due process aims to provide parties with equal opportunities and ensure they have the ability to fully express their positions. If these rights are not adequately provided, courts may consider an arbitral award as invalid. Internationally, arbitrators are often concerned that an arbitral award may be deemed invalid on the grounds of not adhering to due process, which leads to a delay in arbitration proceedings. This issue is referred to as “Due Process Paranoia”. This issue has not been extensively studied in our country, and this article explores it. This article examines the differences between arbitration and court proceedings, the understanding of due process in arbitration, how it is reflected in both international and domestic legal norms, and analyzes court decisions from Singapore and Japan regarding due process paranoia, based on these, offers specific proposals.

Арбитрын ажиллагаанд зүй ёсны процессын параной үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх нь

[Товч утга]
Шүүхийн бус журмаар маргаан шийдвэрлэх ажиллагааны нэг төрөл болох арбитрын ажиллагаа нь хурдан, шуурхай байх шаардлагатай боловч зүй ёсны процессын дагуу явагдах шаардлагатай юм. Зүй ёсны процесс нь талуудад тэгш боломж олгох, өөрсдийн байр сууриа бүрэн илэрхийлэх боломжоор хангах зорилготой. Эдгээр нь хангалттай олгогдоогүй нөхцөлд шүүхээс арбитрын шийдвэр хүчин төгөлдөр бус гэж үздэг. Олон улсад арбитрч нар тус үндэслэлээр өөрийн шийдвэрлэсэн арбитрын шийдвэр нь хүчин төгөлдөр бус болохоос эмээн арбитрын ажиллагаа хэт удаашрах асуудал тулгарч байна. Үүнийг олон улсад зүй ёсны процессын параной (Due process paranoia) гэж нэрлэдэг. Манай улсад энэ талаар хараахан судлагдаагүй байгаа учир эрдэм шинжилгээний өгүүлэл бичих нь ач холбогдолтой юм. Энэхүү бэсрэг өгүүллийн хүрээнд арбитр болон шүүхийн ялгаатай тал, арбитрын ажиллагаа дахь зүй ёсны процессын онолын ойлголт, олон улсын болон дотоодын эрх зүйн хэм хэмжээнд зүй ёсны процесс хэрхэн тусгагдсан эсэх, зүй ёсны процессын параной болон үүний талаар авч үзсэн Сингапур болон Япон улсын шүүхийн шийдвэрүүдийг судалсны үндсэн дээр тодорхой санал дэвшүүлсэн болно.

[Түлхүүр үг]
Шүүхийн бус журмаар маргаан шийдвэрлэх арга, талуудад тэгш хандах, бүрэн боломж, зүй ёсны процесс, арбитрын шийдвэр.

Reform and Challenges in Mongolia’s Criminal Procedure Law

2025-10-02T13:33:21+08:00

If the purpose and content of a law are clear and its application is coherent, it not only facilitates implementation but also minimizes the risk of enforcement errors. Upholding this principle should serve as the foundation for reforms in criminal procedure legislation and as a cornerstone of legal development. This article examines the origins and essence of criminal procedure worldwide, provides an overview of the interrelation between substantive and procedural law, and analyzes the reforms, amendments, key challenges, and potential solutions in the country’s criminal procedure law. In a period of intensive reforms in criminal procedure legislation, this article is written in relation to the recent legal changes, drawing upon empirical data, comparative analysis, and case studies as foundational materials. Structurally, the article consists of an introduction, an analysis of the reforms and amendments in criminal procedure legislation, their implications, the practice of criminal case adjudication, the legal framework, emerging challenges, and a concluding section with findings and recommendations. In discussing legal reforms and amendments, the article expresses opinions on the factors influencing these changes, as well as the impact of decisions made by the Constitutional Court. In examining the issues encountered in the practice of criminal case adjudication, the article strives to address the challenges in each stage: case registration, investigative procedures, prosecutorial oversight, trial proceedings, and the operations of appellate courts.

Монголын эрүүгийн процессын хуулийн шинэчлэлт, тулгамдсан асуудал

[Товч утга]
Аливаа хуулийн зорилго, агуулга нь ойлгомжтой, үйлчлэл нь уялдаж байвал хэрэглэхэд хялбар төдийгүй хэрэгжүүлэхэд алдаа гарах нь бага бөгөөд үүнийг баримтлах нь эрүүгийн процессын хууль тогтоомжийн өөрчлөлт шинэчлэлтийн үндэс, эрх зүйн хөгжлийн тулгуур гэсэн үзэл санаагаар энэхүү өгүүлэлийн сэдвийн томьёоллыг тодорхойлсон болно. Тус өгүүлэлд дэлхий дахины эрүүгийн процессын үүсэл, мөн чанар, материаллаг, процессын эрх зүйн уялдааны тойм, түүнтэй холбогдуулж тус улсын эрүүгийн процессын эрх зүйн хөгжил, тулгамдаж буй зарим асуудал, шийдвэрлэх арга замын талаар авч үзэв. Эрүүгийн дроцессын эрх зүйн хөгжлийн асуудлыг эрх зүйн шинэчлэл эрчимтэй хийж буй өнөө цаг үеийн эрүүгийн процессын хуулиудын өөрчлөлттэй холбогдуулж судалгааны тоон баримт, харьцуулалт, кейс зэрэг материалд түшиглэн бичсэн. Өгүүлэл бүтцийн хувьд оршил, эрүүгийн процессын хууль тогтоомжийн шинэчлэлт, өөрчлөлт, үр дагавар, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллааганы практик, эрх зүйн орчин, тулгарч буй асуудал, дүгнэлт санал хэсэгтэй. Хуулийн өөрчлөлт шинэчлэлтийн талаар авч үзэхдээ түүнд нөлөөлөх хүчин зүйл, мөн Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэрийн үзүүлсэн нөлөөллийн талаар саналаа илэрхийлсэн. Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны практикт тулгарч буй асуудлыг авч үзэхдээ хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа, прокурорын хяналт, шүүхэд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа болон хяналтын шатны шүүхийн ажиллагаа тус бүрээр асуудлыг эрэлхийлсэн нь эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаан дэх эрх зүйн зохицуулалтын нийтлэг асуудлыг гаргаж тавихыг оролдсон гэж болно.

[Түлхүүр үг]
Эрүүгийн процессын эрх зүй, материаллаг эрхийн хэм хэмжээ, процессын эрх зүйн хэм хэмжээ, эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хууль, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын ажиллагаа, прокурорын хяналт, шүүхэд хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаа, хяналтын шатны шүүх.